Column: Tulpenmanie
In Holland en Utrecht is een ware tulpengekte uitgebroken. De prijzen van nieuw geïntroduceerde tulpenbollen rijzen de pan uit. Gretig wordt er betaald: tien keer het jaarsalaris van een ervaren vakman. Of de prijs van een Amsterdams grachtenpand. Er wordt gespeculeerd met opties op tulpen die nog in de grond zitten. Het is allemaal mogelijk. Tot er in februari 1637 abrupt een einde aan deze bollengekte komt.
De tulpenmanie is een klassiek voorbeeld geworden voor zeepbellen door speculatie. Netjes gedocumenteerd in de economieboeken. Zoals de internetbubbel en de kredietcrisis. Inmiddels is er een nieuw fenomeen: de cryptomunt. De bitcoin is daar de bekendste van. Terwijl ik dit schrijf, worden beide woorden netjes door de spellingscontrole onderstreept. Nieuw gearriveerd, door de ongekende snelheid van de technologische vooruitgang. Ook hier zien we bizarre koersontwikkelingen. Piramidespel? De discussie hierover is in volle gang.
Terwijl we overal druk in de weer zijn met klimaatpacten, duurzaamheidagenda’s, elektrische auto’s, zonnepanelen, CO2-reductie, ledverlichting, afschaffing van gasaansluiting in de nieuwbouw enzovoorts, staan duizenden computers bitcoins te minen (delven), met exorbitant stroomverbruik tot gevolg. Eén bitcoin maken kost 3000-7000 dollar. Voor het totaal schijnt het stroomverbruik van heel Nederland nodig te zijn. Het kan verkeren.
Nu laat ik het punt van rentmeesterschap even liggen. Interessant punt is het verschil tussen prijs en waarde. Of het nu gaat om tulpenbollen onder de grond, of ondergrondse virtuele munten, de prijs wordt omhooggestuwd door de vraag. Vraag ontstaat uit verlangen. En verlangen ontspruit aan ons hart. Hier ligt de crux voor het gesprek, ook met onze jongeren. Want bovengenoemd thema gaat hun zeker niet voorbij. Zij groeien doorgaans op in ongekende welvaart en krijgen dagelijks in hun omgeving allerlei boodschappen te horen en te zien die gericht zijn op succes, status, geld, goed en geluk in het hier en nu. Daarbij is directe behoeftebevrediging het motto. Vandaag besteld, morgen in huis. Is het dan vreemd dat hun verlangen seculariseert (Paul)?
De Rooms-Katholieke Kerk kende vanouds de zeven hoofdzonden, waaronder Avaritia (hebzucht), Luxuria (wellust) en Gula (onmatigheid). Daartegenover worden de kardinale deugden gesteld, waaronder Prudentia (voorzichtigheid), Temperantia (matigheid) en Fortitudo (moed). Opvoeden vraagt ook moed. Moed om als identificatiefiguur kritisch naar jezelf en je eigen verlangens te kijken. Moed om tegen groepsdruk in te gaan.
Jongeren hebben moedige opvoeders nodig om samen met hen het verlangen te richten. Dat is niet maakbaar. Eerder weerbarstig. Thomas van Aquino wees de weg toen hij de kardinale deugden aanvulde met christelijke: geloof, hoop en liefde. beeld Pixabay
