Muziek is van alle tijden. Ook van de digitale. En dus kun je op een eerbiedwaardige vleugel, met een hippe iPad op de lessenaar, zeventiende-eeuwse muziek spelen die je zonet in een handomdraai gedownload hebt van internet. Een veeg over het scherm en de volgende pagina van het muziekstuk verschijnt.

Of je nu online op zoek bent naar de gitaarakkoorden van ”Ik zag een kuikentje” of naar de aria uit de Goldbergvariaties (BWV 988) van Johann Sebastian Bach: wie zich wat moeite getroost, vindt praktisch elke noot. Google is daarbij je beste vriend. Er bestaan ook apps voor het downloaden van bladmuziek, maar de huis-tuin-en-keukenmuzikant kan prima uit de voeten met wat de zoekmachine aan muziek tevoorschijn tovert.

En dat is veel. Het is de kunst om door de bomen het bos te blijven zien. Om tussen alle pdf’s, jpg’s en andere bestandsformaten dat ene muziekstuk te vinden wat je zoekt. Pak ’m beet: Bachs Engelse suite nr. 3 in g klein (BWV 808), te spelen op piano. Tik je dit in bij Google, dan levert dat in tienden van een seconde zo’n 13 miljoen zoekresultaten op.

Muziekbibliotheek

Boven aan de zoekresultaten prijkt de website van het International Music Score Library Project (IMSLP). En jawel, daar is de Engelse suite nr. 3 te vinden, gratis en voor niets. Van prelude tot gavotte en gigue: niets ontbreekt in de pdf van elf pagina’s.

Op 2 januari stond de teller van IMSLP op 420.000 partituren, zo vermeldt het nieuwsrubriekje op de website. Het project kampte in het verleden weleens met auteursrechtenkwesties, maar is die kennelijk te boven gekomen. De site oogt wat rommelig, met tekst in het Nederlands en het Engels door elkaar heen. Het is zaak niet op een van de strategisch geplaatste advertenties te klikken, maar uitsluitend op de downloadlink van het gezochte muziekstuk. Anders word je ongevraagd vergast op allerhande programma’s en webapplicaties. IMSLP bespaart bezoekers die advertenties graag, in ruil voor een lidmaatschap à 22 dollar per jaar of 1,83 dollar per maand. De schoorsteen van de muziekbibliotheek moet ook roken.

Andere taal

Om het enorme muzikale aanbod van Google te beperken tot bladmuziek, kan de zoekopdracht worden voorzien van termen als ”pdf”, ”bladmuziek” of –de Engelse variant– ”score”. Zoek je bijvoorbeeld naar ”Jesu, Joy of Man’s Desiring bladmuziek”, dan geeft Google ruim 14.000 treffers. Is dat niet voldoende, dan kan zoeken in een andere taal helpen. De opdracht ”Jesus bleibet meine Freude score” levert nog eens 167.000 resultaten op voor hetzelfde muziekstuk.

Hoog in de zoekresultaten eindigen naast imslp.org websites zoals free-scores.com, 8notes.com, musicnotes.com, sheetmusicplus.com en musicalion.com. Sommige zijn gratis, bij andere dient op de een of andere manier betaald te worden. Hetzij per gedownload muziekstuk, hetzij voor een lidmaatschap. Musicalion is zo’n betaalde website. Er zijn bijna 40.000 werken te vinden van meer dan 2000 componisten en de site heeft naar eigen zeggen 30.000 geregistreerde gebruikers.

”Jesus bleibet meine Freude” van Bach is op musicalion.com te vinden in achttien varianten. Instrumentaal en vocaal, of een combinatie daarvan. Voor koor of solozang. Koralen en bewerkingen. Voor orgel, blokfluit, gitaar of viool. Eenvoudig, voor gevorderden, of daartussenin.

Populaire downloads op de site zijn momenteel ”The Crucifixion” van John Stainer en ”Laudate nomen Domini” van Christopher Tye. In december werd ”Puer natus in Bethlehem” van Michael Praetorius vaak gedownload. Geliefde componisten zijn Brahms, Mozart en Schubert, gevolgd door onder anderen Bach, Beethoven en Pachelbel. Musicalion noemt zich „kosteloos voor leden.” Die leden betalen wel eens in de drie maanden via PayPal 9 euro voor hun lidmaatschap.

Schriftplaatsen

Wie online zoekt naar bladmuziek van ”Here Jezus, om Uw woord” (Gezang 328), vindt in eerste instantie alleen simpele versies met slechts één notenbalk. Overschakelen op het Duits biedt soelaas. Tik bij Google ”Liebster Jesu, wir sind hier” en de pdf’s vliegen je als gebraden duiven in de mond. Via Google Afbeeldingen zijn bovendien scans uit liedbundels te vinden, bijvoorbeeld van hymnary.org. Het gezang is hier in verschillende talen beschikbaar. De Amerikaanse site geeft bij elk lied gedetailleerde achtergrondinformatie, inclusief verwijzingen naar Schriftplaatsen. Een grafiek geeft weer hoe vaak een lied in gezangenbundels voorkwam, sinds 1750. De scans van ”Liebster Jesu, wir sind hier” tonen vergeeld en vlekkerig papier met gotisch schrift, maar de muziek heeft de eeuwen verduurd.

De aanwassende stapel bladmuziek op de tablet is in een app zoals Adobe Acrobat Reader gemakkelijk te ordenen in mapjes en submapjes. Ook kun je daar instellen dat het scherm tijdens het musiceren niet plotsklaps op zwart gaat. Dat laatste gebeurt wel als de batterij haar zwanenzang gezongen heeft.