De dagen voor Kerst hamstert Nederland er lustig op los. Banketstaven, kerststollen en gourmetschotels vinden gretig aftrek. „Het is heel druk in de winkel, maar wel gezellig”, merkt Kees Romijn. Hij is met zijn vrouw sinds 1996 eigenaar van de PLUS-markt in Kamerik, dat onder de gemeente Woerden valt. In die gemeente mogen supermarkten sinds afgelopen januari elke zondag open.

Romijn houdt niet alleen vanwege zijn christen-zijn de winkel dicht. „Een mens heeft rust nodig. Na zes dagen werken is het zondags goed rusten. Ik wil tijd doorbrengen met mijn gezin. Doordeweeks kost het veel moeite om daar momenten voor vrij te maken, dus is het fijn als je op zondag geen verplichtingen hebt.”

Omdat de winkel zijn eigendom is, kan Romijn door het moederbedrijf niet gedwongen worden om op zondag open te zijn. Managers die een winkel van de supermarktketen huren, moeten wel open. Ook winkelcentra dragen het soms op.

Eigen risico

Het hoofdkantoor van PLUS probeert volgens Romijn zo veel mogelijk winkels op zondag open te krijgen. „Ze vertellen dat je anders omzet misloopt en klanten verliest. Onzin natuurlijk. Mensen besteden echt niet meer geld als je vaker open bent, maar de uitgaven worden anders verdeeld over de week. De omzet van winkels die op zondag open zijn, valt meestal tegen en het personeel is er vaak niet blij mee.”

Veel van Romijns collega’s doen onder druk van het hoofdkantoor hun winkel open, maar blijken daar niet helemaal gelukkig mee. „Begin december had ik een vergadering met zo’n vijftien collega-supermarkteigenaren uit de regio. Iemand van de organisatie besprak met ons hoe we de kerstdagen moesten doorkomen. Ik vertelde waarom ik niet open zal gaan. De man van PLUS had er respect voor, maar zei wel dat het mijn eigen risico was. De collega’s zeiden niets. Later, aan de koffietafel, kwamen sommigen naar me toe en vertelden dat ze eigenlijk ook wel dicht zouden willen blijven, maar dat niet durven, bang als ze zijn om klanten te verliezen.”

Vakbladen

Veel supermarkteigenaren zijn volgens Romijn bang om ook maar 1 euro mis te lopen. „Die angst wordt hun aangepraat. Vakbladen stampen het er bij winkeleigenaren in dat ze elke dag open moeten zijn. Als je duidelijk naar je klanten toe communiceert dat je dicht bent en waarom, lopen ze echt niet weg.”

Bij PLUS Romijn lopen ze in ieder geval geen omzet mis. „Wij voldoen ieder jaar aan de norm die het moederbedrijf oplegt. Supermarkten die elke zondag open zijn, redden dat soms niet. Vooral in dorpen waar veel orthodoxe christenen wonen, hebben zij met afnemende groei te maken, omdat kerkgangers uit protest wegblijven.”

Toen winkels voor het eerst open mochten, vreesde Romijn wel wat klanten te verliezen. „Dat gebeurde gelukkig niet. Mijn opa zei vroeger tegen me: „Jochie, als je standvastig blijft, komt het altijd goed.” Hij heeft gelijk gekregen. Met gevouwen handen kun je de toekomst met vertrouwen tegemoetzien.”

Shoppen op zondag geen gemeengoed

Slechts 15 procent van de Nederlanders doet wekelijks op zondag boodschappen. Dat blijkt uit onderzoek dat I&O Research dinsdag deed naar koopzondagen. Een kwart van de ondervraagden maakt nooit gebruik van de koopzondag.

Ruim twee derde van de ondervraagden vindt dat gemeenten een koopzondag op de dag voor Kerst moeten toestaan. Een kwart is daartegen. Daarbij gaat het vooral om mensen die bij de Tweede Kamerverkiezingen van maart stemden op ChristenUnie of SGP. Van de CDA-stemmers is 33 procent tegen. Detailhandel Nederland riep gemeenten zonder koopzondag in september op om voor 24 december een uitzondering te maken. Alleen in Harderwijk en Zwolle leidt dat tot een eenmalige openstelling. In 78 gemeenten blijven de winkeldeuren op slot.