Nee, de consument hoeft niet bang te zijn voor een tekort aan eieren in de winkel. Weliswaar komen er dagelijks miljoenen eieren minder van de boerderijen, maar de eierhandel kan vrij gemakkelijk wat schuiven. „Dan gaan er minder eieren de grens over. Vaste klanten worden eerst bediend”, zegt secretaris Ben Dellaert van brancheorganisatie Avined.

Het klinkt geruststellend. Dat geldt ook voor de verzekering van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) dat iedereen gerust een eitje kan tikken. Áls er al restanten van het verboden insecticide fipronil op zouden zitten, dan zijn de concentraties zo laag dat niemand er ziek van wordt. En de kippenpoot bij de poelier is ook veilig.

Nieuws in beeld

Wie niet gerust zijn, zijn de boeren met legkippen. Wie dit jaar zaken heeft gedaan met het Barneveldse servicebedrijf dat ervan wordt verdacht bloedluis te hebben bestreden met fipronil, ziet zijn boerderij op slot gaan. Eind vorige week werden de eerste zeven boerderijen geblokkeerd. Volgens een woordvoerster van de NVWA gaat het aantal vrijdag in de richting van de 200. Tegen de Barneveldse onderneming –zelf mogelijk slachtoffer van een Belgische toeleverancier– loopt inmiddels een strafrechtelijk onderzoek.

Op geblokkeerde bedrijven neemt de NVWA monsters van eieren, kippen en mest. Wordt daarin fipronil gevonden, dan blijft het bedrijf op slot zitten. De pluimveehouder moet een plan van aanpak opstellen waarin hij aangeeft hoe hij gaat zorgen dat eieren, kippen en mest worden vernietigd. Pas nadat de NVWA dit plan heeft goedgekeurd, kan het ruimen van de boerderij beginnen. Bovendien is hij verplicht om eerder afgeleverde eieren uit het handelskanaal terug te halen.

De schade voor een gedupeerde pluimveehouder is veel groter dan de gemiste opbrengst aan eieren. Ook het vroegtijdig en verantwoord doden van de kippen, de afvoer van de eieren en dode kippen naar destructiebedrijf Rendac en de afvoer van de mest naar de mestverbrandingsinstallatie in Moerdijk komen voor zijn rekening.

Het ruimen van de kippen is een verantwoordelijkheid van de boer zelf, geeft de NVWA aan. „Dat is dus anders dan bij vogelgriep. Het gaat hier niet om een besmettelijke dierziekte”, zegt de woordvoerster. Volgens haar is vergassing van de kippen door een gespecialiseerd bedrijf een mogelijkheid.

Frusterend voor de kippenboeren is dat het allemaal zo lang duurt. „Ik weet nog steeds niet waar ik aan toe ben. De monsternemer moet nog komen en daarna duurt het nog wel een paar dagen voordat de uitslag bekend is”, zegt Jacco Wisserhof uit Rhenen. Hij houdt 18.000 vrije-uitloopkippen en 25.000 scharrelkippen. De dieren leggen elke dag een ei, waardoor de voorraad snel oploopt.

Wisserhof verkoopt een deel van zijn eieren rechtstreeks aan omwonenden, via een automaat aan de weg. Er hangt sinds woensdag een briefje op. De automaat is voorlopig gesloten.

Pluimveeadviseur Jan Brok, voormalig secretaris van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders, denkt dat de fibronilzaak de sector tientallen miljoenen euro’s gaat kosten. Wisserhof is het met hem eens. „Daar zit je zo op. Als wij moeten ruimen kost het ons zeker een ton. Plus dat ik een halfjaar uit productie ben, want zolang duurt het voordat ik weer nieuwe kippen aan de leg heb.”

Wie gaat dat betalen? Wisserhof: „Dat is de grote vraag. Bij het servicebedrijf is waarschijnlijk niets te halen, laat staan bij de Belg. Mijn rechtsbijstandverzekeraar is bang dat we zelf voor de kosten opdraaien. Ik weet niet of we dat wel kunnen dragen. Dit is erger dan de vogelgriep.”

Ook Henk van Hamersveld, directeur van eierhandelsbedrijf Eicom in Barneveld, maakt een vergelijking met de vogelgriepuitbraken van enkele jaren geleden. Toen vergoedde de overheid de directe schade, nu draaien boeren er zelf voor op. „Deze kwestie gaat zeker bedrijven de kop kosten. Het wordt een ramp.”

Intussen draait iedereen bij Eicom en andere pakstations overuren. „Het is een chaos. Wij zijn de hele dag aan het bellen, met boeren en afnemers. Die eisen garanties. Terecht. Dat spul hoort niet in eieren te zitten.”