De 61-jarige voormalig hoogleraar literatuur was een van de drijvende krachten achter Charta 08, een document dat door honderden Chinezen werd ondertekend en de communistische overheid opriep te hervormen.

Ondanks de repressieve maatregelen van Peking heeft hij nimmer zijn mening onder stoelen of banken gestoken. Hij kwam daardoor in een ‘heropvoedingskamp’ terecht. Daar verrichtte hij drie jaar dwangarbeid, omdat hij door kritiek op de Communistische Partij van China te uiten geruchten en laster zou hebben verspreid en de openbare orde zou hebben verstoord.

De Chinese veiligheidsdiensten hadden sinds de protesten op het Plein van de Hemelse Vrede in 1989 extra aandacht voor Liu. Die studentendemonstraties kregen wereldwijd aandacht toen de Chinese overheid het plein met tanks liet ontruimen. Tientallen studenten werden onder de voet gelopen. „De massaslachting heeft diepe indruk op me gemaakt”, zei Liu in 2008 in een interview met de BBC. Zijn rol in de protesten leidde tot een gevangenisstraf.

Door zijn jarenlange gevecht tegen mensenrechtenschendingen en zijn vreedzame acties voor meer democratie kreeg Liu internationale bekendheid. In 2010 kreeg hij de Nobelprijs voor de Vrede. Hij zat op dat moment een gevangenisstraf uit voor zijn medewerking aan de Charta 08, waarvoor hij tot elf jaar cel was veroordeeld. Drie jaar voor het einde van die straf, in mei van dit jaar, werd Liu met medisch verlof gestuurd omdat hij terminale leverkanker had. Westerse artsen stelden dat hij in Duitsland of de VS kon worden behandeld, maar de Chinese autoriteiten weigerden hem te laten gaan.

Liu raakte met zijn kritiek de Chinese Communistische Partij in haar kern. Zijn activisme vertegenwoordigde alles waar de Chinese leiders bang voor zijn: hij kon massa’s op de been krijgen, politiek debat op gang brengen en internationaal steun verwerven. Voor Peking een recept voor verstoring van de harmonie, een constante vrees voor het verlies van macht.