De Amerikaanse president Obama reisde in 2009 na zijn verkiezingsoverwinning naar Caïro, waar hij in de al-Azhar Universiteit een als historisch omschreven toespraak hield. De al-Azhar Universiteit is het meest prestigieuze instituut in de soennitische wereld. Van hieruit wilde Obama de boodschap uitstralen dat de Verenigde Staten streefden naar betere relaties met de Arabische en islamitische wereld.

Dit was waarschijnlijk de reden waarom hij na Egypte niet Israël bezocht. Dat deed Obama pas in zijn vijfde regeringsjaar. Vanaf het begin werd er daarom in Tel Aviv met een zeker wantrouwen naar Obama gekeken.

Al snel zou blijken dat normalisering van de Amerikaanse relaties met Iran echter Obama’s topprioriteit was. Dat resulteerde uiteindelijk in het nucleaire akkoord met Teheran. Obama leek niet te beseffen dat zijn hofmakerij richting de ayatollahs in eigen land niet zou worden begrepen.

Zijn in Caïro met de mond beleden intentie om de banden met de Arabische wereld te versterken, werd een farce. Na het nucleaire akkoord met Iran werden de Verenigde Staten namelijk in vrijwel alle Arabische hoofdsteden met diep argwaan bekeken. Obama werd door zijn bewonderaars een intellectueel genoemd, maar zijn erfenis in het Midden-Oosten is desastreus.

Op dit moment is zijn opvolger Trump in het Midden-Oosten. Hij wordt door velen gezien als een ongeleid projectiel dat alleen maar schade kan berokkenen. Maar het is best mogelijk dat Trump in de Arabische wereld –die soms op een gekkenhuis lijkt– meer weet te bereiken dan zijn intellectuele voorganger. Obama dacht vaak zo lang na over te nemen besluiten dat er uiteindelijk niets besloten werd.

Sinds in 2003 het Iraakse regime omver werd geworpen, woedt er in het Midden-Oosten een religieuze oorlog tussen sjiieten en soennieten. Die worden respectievelijk vertegenwoordigd door Iran en Saudi-Arabië. Vrijwel alle problemen in de regio hangen hiermee samen.

Deze Iraans-Saudische vijandschap dient op de een of andere wijze beheersbaar te worden gemaakt. Obama maakte de vergissing dat hij al zijn kaarten op Iran leek te zetten. Die kwestie was volgens hem onderdeel van de oplossing voor de problematiek in het Midden-Oosten.

President Trump loopt het risico dat hij dezelfde fout maakt. In tegenstelling tot zijn voorganger, omschrijft hij Iran steeds als zo ongeveer de bron van alle kwaad in het Midden-Oosten. Uiteraard tot vreugde van Saudi-Arabië, dat door zijn steun voor fundamentalistische soennitische milities zelf ook bepaald niet onschuldig is.

De Saudische kroonprins Mohammed bin Salman zei onlangs te verwachten dat de volgende oorlog in het Midden-Ooosten in Iran zelf zal plaatsvinden. De Iraanse minister van Defensie Dehghan reageerde hierop met de woorden dat Iran „in dat geval niets heel zal laten in Saudi-Arabië, met uitzondering van de voor moslims heilige steden Mekka en Medina.”