„In mijn opleiding tot assistent-accountant werd destijds goed doorgepraat over hoe een accountant zich presenteert”, zegt Hans Havelaar (47), die ruim twintig jaar in het vak zit en nu directeur accountancy is bij Accon avm in Veenendaal. „Het ging bijvoorbeeld over kledingetiquette: wat draag je wel en wat niet.

Het pak-met-das, destijds nog dé outfit in de sector, heeft ook bij ons flink aan terrein ingeboet. Bij een eerste afspraak met een klant zul je mij er wel mee zien – maar vervolgens hangt het ervan af of pak en stropdas geschikt zijn. Wij werken vooral in het midden- en kleinbedrijf, met daarbinnen heel verschillende branches: de transportsector, de bouw, ict-bedrijven, winkeliers. In de ict-branche bijvoorbeeld zie je weinig stropdassen, en veel van onze klanten hechten er verder aan met jij en jou aangesproken te worden. Door toch een das te dragen en aan ”u” vast te houden, kun je te formeel overkomen. Ik zeg niet dat dit altijd zo is: het hangt helemaal van de klant af.

De rol van een accountant is de laatste decennia behoorlijk veranderd. Vanouds was een accountant iemand die druk was met cijfers verzamelen: hij stelde de jaarrekening op, regelde de belastingaangiftes. Door de digitalisering vullen ondernemers veel van dat soort zaken nu zelf in, en de accountant is meer een sparringpartner geworden. Hij denkt mee, analyseert, adviseert. Daar is vertrouwen bij nodig en dan is onnodig afstand scheppen niet handig.

Wat nooit zal veranderen, denk ik, is dat we een organisatie van professionals zijn waar een bepaalde stijl bij hoort. Van een accountant verwachten mensen toch dat die er netjes uitziet. Dat hoeft dus niet strak in het pak te zijn, maar een colbertje met net overhemd is wel gepast.

Een ander groot verschil met vroeger is de onlinecommunicatie; daardoor zijn bepaalde zaken informeler geworden. Veel van wat ooit mondeling of schriftelijk werd geregeld, gaat nu per mail of soms even via WhatsApp. Gevoelige zaken en lastige kwesties gaan trouwens nog steeds niet per mail, daarvoor maak je een afspraak. Maar bijlagen met cijfers, die kunnen mooi per e-mail.

Zelf doe ik weinig via WhatsApp. Maar als de klant het handig vindt, is het geen probleem daarmee te communiceren. Ja, in WhatsApp zie je vaak persoonlijke profielfoto’s. De klant zou dan bijvoorbeeld de baby van zijn accountant kunnen zien. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij collega’s zelf. Wat mij betreft: ik ben me altijd wel bewust van die zakelijke kant van WhatsApp; bij mij zul je dus geen profielfoto van mijn gezin tegenkomen.”

Bekijk hier alle artikelen uit het thema Informeel.