„We komen daarin nogal wat ‘stoorstoffen’ tegen. Mensen twijfelen: wat is wel en wat is geen verpakking. Soms maken ze een verkeerde keuze, en belandt materiaal dat niet uit plastic, metaal of drankkartons bestaat toch bij het pmd; bijvoorbeeld rubber, speelgoed of chipszakken. Mensen gaan door een bepaalde leercurve heen. Door goede informatie verloopt het scheiden van afval steeds beter.”

Niet alle gemeenten zamelen pmd apart in; 60 procent doet dat wel. Elke gemeente heeft bovendien nog haar eigen inzamelsysteem. Van Kempen: „De samenstelling van het huishoudelijk afval verschilt per gemeente en ook per inzamelaar.”

Plastic

In Rotterdam scheidt Suez pmd in de drie categorieën: plastic, metaal en drankkartons. De plastics worden vervolgens gescheiden op basis van hun chemische samenstelling. Van Kempen: „Het gaat dan voornamelijk om ppe, pe, pet en folies. Ten slotte resteert een mix van andere plastics.”

De weg naar een circulaire economie is vervolgens nog lang. „Van de stroom plastic die binnenkomt bij afvalbedrijven is er momenteel slechts één rendabel te recyclen: die van de petfles”, weet Klaske Kruk, programmadirecteur van de stichting Circle Economy.

De gescheiden plastics worden gereinigd, gesmolten en verwerkt tot granulaat, vervolgt Van Kempen. „Deze korrels gaan terug naar de producent. Voorheen werd het gerecyclede plastic omgesmolten tot bouwemmertjes en speciekuipen. Ons ideaal is dat het plastic van een shampoofles als hoogwaardige grondstof weer bij de shampooflessenproducent terechtkomt, die er een nieuwe shampoofles van blaast. Dat is wat ons voor ogen staat met een circulaire economie.”

Toiletpapier

De drankkartons uit pmd bestaan uit drie lagen: papier, aluminium en kunststof. Ook deze worden hergebruikt. Van Kempen: „Onze partner, papierproducent Van Houtum, opende op 25 april in Swalmen de eerste installatie die de drie lagen kan scheiden. De papierpulp die dat oplevert, wordt verwerkt tot toiletpapier en papieren handdoekjes.”

Volgens Van Kempen zullen producenten steeds vaker grondstoffen gaan gebruiken die geschikt zijn voor een circulaire economie, dus voor hoogwaardig hergebruik. „Op dit moment zijn dat er nog te weinig. Bijvoorbeeld chipszakken; die kunnen we niet recyclen omdat er twee materialen aan elkaar zijn gehecht. We zouden graag zien dat de producenten een ander type plastic gebruiken. Daarover zijn we met ze in gesprek.

Hoe meer stoffen apart worden ingezameld, hoe kleiner de stroom restafval wordt. „Nu zamelen we pmd al apart in. Dat heeft een groot effect. Maar ook het scheiden van gft kan nog veel beter: er belandt nog te veel bij het restafval”, vult Van Kempen aan. „De burger heeft al grote stappen gemaakt door van 250 kilo restafval per jaar per persoon naar 100 kilo per jaar per persoon te gaan. Een andere categorie is incontinentiemateriaal; hiervoor zoeken we hoogwaardiger toepassingen dan alleen energieterugwinning.”

Portemonnee

Wanneer afval transformeert naar waardevolle grondstof kan het geld waard worden. „Aanvankelijk kost elke nieuwe afvalstroom geld. Dat gold ook voor het recyclen van oud papier, nu brengt dat geld op. Zo zal het met meer afvalstromen gaan. Daarvoor zijn tijd en de nodige investeringen noodzakelijk”, nuanceert Van Kempen.

De plasticinzameling kost momenteel nog veel geld. Dat betalen de producenten gezamenlijk. In het ontwikkelen van nieuwe grondstoffenstromen moet veel worden geïnvesteerd. Uiteindelijk is het doel: grondstoffen veiligstellen voor de toekomst.

Hoewel de burger dat misschien niet direct voelt in zijn portemonnee, krijgt hij er immaterieel wel degelijk wat voor terug, meent Van Kempen: „Hij leeft duurzamer en zijn ecologische voetafdruk wordt een stuk kleiner.”

----

Dit is het tweede deel in de serie ”Afval als grondstof” over hergebruik van grondstoffen naar aanleiding van het aangekondigde grondstoffenakkoord. Woensdag in het RD deel 3: afvalverbranding.