Yayha Hassan heet de jonge dichter die in 2013 in Denemarken beroemdheid verwierf met een bundeltje moderne lyriek waarin hij in ongezouten bewoordingen de vloer aanveegde met de mentaliteit in het milieu waarin hij opgroeide. Die stelde als hoogste norm om zo veel mogelijk te profiteren van de samenleving en zo min mogelijk te werken.

Hassan is een Deen met, zoals dat genoemd wordt, immigratieachtergrond. Meer gespecificeerd: een jongere met een moslimachtergrond, opgegroeid in een stadswijk waarin voornamelijk geloofsgenoten woonden.

Het dichtbundeltje van Hassan werd binnen de kortste keren een mediahype. Het rechtse kamp zag zich in zijn gelijk bevestigd: moslims integreren niet. Het andere kamp zweeg maar liever. De moslims zelf ook trouwens, hoewel Hassan nadien nog wel het slachtoffer is geworden van een paar kleine geweldsdelicten van op wraak beluste „milieu­genoten.”

Documentaire

Nog een zaak, eerder dit jaar. Mediaorganisatie TV2 bracht op zijn hoofdzender een serie documentaires over wat er in de moskees zoal door de imams wordt gepredikt. De opnames waren met verborgen camera’s undercover gemaakt door personen die zich uitgaven voor getrouwe moslims. De documentaire liet enkele gesprekken zien waarin de infiltranten de imams om advies vroeg. Bijvoorbeeld of ze hun vrouw mochten slaan als ze niet deed wat haar was gevraagd. Dat mocht dus.

Nogmaals barstte er een „zie-je-nu-wel”-discussie los in de media. De teneur van de reacties was dat de imams zich binnenshuis klaarblijkelijk heel anders opstelden dan hun mooie woorden over integratie naar buiten toe suggereerden. De politiek reageerde al even ontsteld en kwam met nieuwe regels om „haatzaaiende” imams het zwijgen op te leggen. Op initiatief van de zittende liberale regering kwam er een zwarte lijst van haatpredikers wereldwijd, bedoeld om hun in voorkomende gevallen de toegang te ontzeggen.

Vanuit juridische hoek klonken er waarschuwingen tegen dergelijke praktijken. Want waar ligt het onderscheid tussen een „haatpredikende imam” en een christelijke prediker die fulmineert tegen abortus? Moet de één worden aangepakt en de ander niet? De regering zag echter geen problemen.

Cartoons

De voorbeelden geven hoe dan ook aan dat Denemarken zwaar tilt aan de integratie van moslims. Dat doet het zeker na de affaire rond de Mohammedcartoons in het dagblad Jyllands-Posten, ruim tien jaar geleden. In grote delen van de Arabische wereld werd Denemarken toen de gebeten hond.

In de discussie daarover wordt in de grote media geen verschil gemaakt tussen immigranten en moslims. Immigranten zijn moslims. Punt. Een tikkeltje preciezer, maar ook niet echt veel beter, wordt er ook wel gesproken over „immigranten met een niet-westerse achtergrond.” Jammer voor de Chinezen, Vietnamezen en Indiërs, maar al te genuanceerd mag het debat kennelijk niet worden.

Dat er problemen zijn is intussen duidelijk. In de (grote) steden zijn er wijken ontstaan met hoge concentraties Arabische en Turkse moslims. Gettovorming, noemen de politici dat. De praktijk is dat de Deense wetten daar niet zonder meer gelden, maar vooral door de bewoners zelf opgestelde regels. De angst is dat de sharia, de islamitische wetgeving, er in de toekomst voor de hele bevolking bepalend zal zijn.

Die angst zit er goed in, wat onder meer blijkt uit de opkomst van de rechts-populistische Deense Volkspartij, die zich altijd sterk tegen de komst van niet-westerse immigranten heeft verzet. Bij de jongste verkiezingen in 2015 groeide de partij uit tot de op één na grootste, met ruim 21 procent van de stemmen en 37 van de 175 zetels in het parlement. Alleen de sociaaldemocraten bleven de Deense Volkspartij nog voor.

Inburgeringscursussen

Het politieke establishment, inclusief de Deense Volkspartij, die ondertussen de voorzitter van het parlement levert, zet vol in op integratie. Aan inburgeringscursussen, taallessen en pogingen om ook de moslimvrouw de arbeidsmarkt op te krijgen geen gebrek. Basisschoolkinderen met islamitische achtergrond worden met taxi’s uit de getto’s opgehaald en naar scholen gebracht waar nog niet zo veel immigrantenkinderen op zitten. Dat daarbij natuurlijk niet wordt gekeken naar de religie van de kinderen staat buiten kijf. De Deense politieke beleidsmakers hechten alleen aan integratie, maar willen er niet van beticht worden dat ze de vrijheid van godsdienst aantasten.

Islam in Europa

Deze serie belicht de mate van integratie van moslims in Europa. Deel 3: Denemarken.