„Er is bewust voor gekozen om daarvan af te zien”, zegt Eeuwout van de Linden, projectmedewerker Kerk in Israël, desgevraagd. „Je kunt het woord excuses gebruiken, maar wat zeg je daarmee? We willen met deze verklaring inhoud geven aan onze afwijzing van Luthers uitspraken. Tegelijk moet je de erfenis van Luther breder zien. Hij heeft ook goede dingen gezegd en gedaan.”

Er liggen nu twee verklaringen op tafel: die van de Protestantse Kerk, die vorige week verscheen, en die van de lutherse synode. Daarmee is het gesprek met de Joodse gemeenschap over de uitspraken van Luther afgerond. „In principe is hiermee alles gezegd wat gezegd moet worden.”

Voor de Joodse gesprekspartners is de lutherse verklaring, die inhoudelijk aandacht besteedt aan Luthers uitspraken, voldoende. Het gesprek met het Jodendom over andere thema’s gaat door, aldus Van de Linden. „We willen niet alleen terugkijken, maar nadrukkelijk ook vooruit.”