Elke zes jaar een visitatiecommissie over de vloer die onderwijs en onderzoek onder de loep neemt, elke zes jaar opnieuw overheidserkenning aanvragen, een voortdurende druk op hoogleraren om wetenschappelijke artikelen te publiceren en het gegeven dat een universiteit voldoende promovendi moet voortbrengen: met een opsomming van deze en andere feiten maakt prof. dr. G. Kwakkel, in 2006 de rector van de Theologische Universiteit Kampen (TUK), duidelijk dat het voor deze instelling lastiger wordt om op eigen benen te staan.

Tijdens een universiteitsberaad op 10 juni 2006 houdt hij een lezing waarin hij opties afweegt. Omvorming van de TUK tot een seminarie bij een grote universiteit ziet hij niet als een reële optie. „De universiteit moet in stand gehouden worden.” Tegelijk maakt de vrijgemaakt gereformeerde hoogleraar duidelijk dat er wel wat moet gebeuren om te zorgen dat er voldoende opleidingsmogelijkheden blijven „in Kampen of daarbuiten, aan een universiteit of aan een andere instelling.”

Twee jaar later komt de toekomst van de eigen universiteit aan de orde op de synode van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV). De vergadering gaat akkoord met een onderzoek naar de toekomst van de TUK, maar stelt als randvoorwaarde dat de kerk een eigen bachelor- en een eigen masteropleiding behoudt. Wel is duidelijk dat samenwerking het toverwoord is voor de toekomst. De TUK is 2006 al gestart met een gezamenlijk onderzoeksprogramma met de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA) van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). In 2010 besluit de generale synode van de CGK dat er ook een onderzoek moet komen naar de toekomst van de TUA. Dezelfde knelpunten die spelen in Kampen, zijn ook zichtbaar aan de TUA.

Tussendoor blijkt dat de ontwikkelingen buiten de TUK en de TUA niet stil staan. De Protestantse Theologische Universiteit (PThU) concentreert in 2012 zijn opleidingen op twee plaatsen: Amsterdam en Groningen. De PThU-vestigingen in Leiden, Utrecht en Kampen gaan dicht. In hetzelfde jaar besluit de GKV-synode zo breed mogelijk te gaan kijken bij het zoeken naar samenwerkingspartners voor de TUK. In 2013 geeft ook de CGK-synode het groene licht aan het streven naar de oprichting van een brede, orthodox-protestantse universiteit.

In 2014 gaat er een verkenningscommissie aan de slag die moet onderzoeken of er breed draagvlak is voor een Gereformeerde Theologische Universiteit (GTU). De commissie concludeert dat de TUK en de TUA, in combinatie met de Nederlands Gereformeerde Predikantenopleiding (NGP), wel voelen voor samenwerking. Voor wat betreft eventuele andere partijen ligt het lastiger.

Op 26 maart 2015 gaat de generale synode van de CGK voorwaardelijk akkoord met de oprichting van de GTU. Dan blijkt ook dat de Gereformeerde Bond de band met de PThU niet wil doorsnijden. Samenwerking met de GTU wordt echter niet uitgesloten. Het Hersteld Hervormd Seminarie, dat is gevestigd aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, staat welwillend tegenover nauwere samenwerking met de GTU, maar wil graag verder spreken over Schriftgezag. Daarmee lijkt de GTU een minder breed karakter te krijgen dan menig CGK’er had gehoopt.

De CGK-kerkvergadering noemt het daarom een „noodzakelijke voorwaarde” dat de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland „en/of” het Hersteld Hervormd Seminarie in Amsterdam „met inachtneming van hun mogelijkheden een substantiële bijdrage leveren” aan de GTU. Ook wil de CGK-synode dat er een preambule komt bij de statuten van de GTU, waarin komt te staan dat er een „brede gereformeerde theologiebeoefening op basis van Schrift en belijdenis” zal plaatsvinden aan de GTU, dat alles binnen „de coördinaten van de gereformeerde Schriftbeschouwing”. De voorwaarden van de CGK vallen niet goed bij de GKV-synode, die in april 2015 bijeenkomt. Afgevaardigden vinden dat de CGK te wantrouwend zijn richting de GKV.

Er komt schot in de zaak als in april 2015 een regiegroep wordt gevormd, bestaande uit twee bestuurders van TUA, twee van de TUK en twee van de NGP. Prof. dr. ir. G. van Dijk van de Nyenrode Bussines University is onafhankelijk voorzitter. In juli treden tot de regiegroep ook twee leden toe namens de Gereformeerde Bond. Deze stelt als voorwaarde gesteld dat de GTU samenwerking zoekt met de Protestantse Theologische Universiteit. De Bond zegt toe „een representatief aantal docenten uit de GB” te willen leveren voor het onderwijs aan de GTU.

In september meldt de rector van de TUK, prof. dr. R. Kuiper, dat ‘Apeldoorn’ en ‘Kampen’ willen samenwerken in de vorm van een coöperatie. Er wordt een gezamenlijke bacheloropleiding ontwikkeld en gekeken naar het ineenschuiven van diverse masteropleidingen aan beide instellingen. In oktober is er een eerste informatiebijeenkomst voor betrokkenen.

Op 24 maart 2016 maken de GTU-partners de contouren bekend voor de op te richten universiteit. Op 10 juni worden naar verwachting de definitieve plannen gepresenteerd. Die datum is symbolisch. Het is niet alleen tien jaar na het vergezicht van prof. Kwakkel, maar ook de datum waarop in 1854 in Zwolle de vrede werd gesloten tussen verschillende stromingen uit de afscheiding die met elkaar overhoop lagen. Op dezelfde dag besloten de Christelijk Afgescheiden Gemeenten een theologische school op te richten. Die ging nog in hetzelfde jaar van start in Kampen.

In het najaar van 2016 moeten over de GTU-plannen besluiten worden genomen door de synodes van de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Landelijke Vergadering van de Nederlands Gereformeerde Kerken en het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond. De bacheloropleiding kan dan met ingang van 1 september 2017 van start gaan.

Zie ook:

Synode GKV vergadert over universiteit (Reformatorisch Dagblad, 9 februari 2016)

GTU: Werk in uitvoering (Reformatorisch Dagblad, 19 december 2015)

Statuten voor GTU en curriculum bachelor in de maak (Reformatorisch Dagblad, 20 november 2015)

TUK en TUA op coöperatieve toer (Reformatorisch Dagblad, 4 september 2015)

Geref. Bond niet zonder PThU in zee met GTU (Reformatorisch Dagblad, 13 juli 2015)

Synode GKV sluit af met kritische noot (Reformatorisch Dagblad, 13 juni 2015)

Utrecht in beeld als locatie TUK (Reformatorisch Dagblad, 24 mei 2014)

Gesprekken TUK en TUA starten (Reformatorisch Dagblad, 7 december 2013)

TUA bouwt aan toekomst (Reformatorisch Dagblad, 2 november 2013)

CGK-synode streeft naar nieuwe orthodoxe universiteit (Reformatorisch Dagblad, 31 oktober 2013)

Positieve reacties op idee voor orthodox-protestantse universiteit (Reformatorisch Dagblad, 31 oktober 2013)

„Samenwerken theologieopleiding noodzaak” (Reformatorisch Dagblad, 7 december 2012)

TUK houdt toekomstige opties open (Reformatorisch Dagblad, 9 juni 2012)

Theologisch landschap van Nederland verandert opnieuw (Reformatorisch Dagblad, 23 mei 2012)

Synode CGK bezorgd over toekomst van TUA (Reformatorisch Dagblad, 29 september 2010)