Het centrum van de noordelijke studentenstad bruist. De winkels aan de Herestraat, die ook op het monopolyspel staat, doen goede zaken. De terrasjes op de Grote Markt zijn bezet door jongeren en dagjesmensen. De Grote Markt is naast het Spui in Den Haag en de Coolsingel in Rotterdam een van de drie straten op het monopoly­bord waar een stad­huis aan is gevestigd.

Vlak bij de Grote Markt en de Herestraat ligt de eerste Groningse straat van het spel: AKerkhof. Een opvallend pand is de neo­classicistische Korenbeurs, waar vroeger granen werden verhandeld. In diverse monumentale panden zijn winkels gevestigd.

Een straatnaambordje vermeldt AKerkhof. Op het monopolybord staat echter A-Kerkhof. De gemeente Groningen gebruikt beide varianten. Onder de spelers staat de straat beter bekend als Appie Kerkhof of Apenkerkhof. Sommigen denken dat het een begraafplaats betreft. Daar heeft de naam echter niets mee te maken.

Voor een speler is het vaak een spannend moment om A-Kerkhof te naderen. Kom je op Algemeen Fonds, vier plekken eerder? Of wordt het Kans, pal na A-Kerkhof? Vlak vóór de Groningse plaats staat Vrij Parkeren. Officieel is dit een rustpunt. Maar er zijn ook spelvarianten waarbij boetes en belastingen in de pot worden gedaan. Wie op Vrij 
Parkeren komt, krijgt het geld.

Daarnaast vormt A-Kerkhof een overgang van de goedkope helft van het spelbord naar de duurdere straten, waarbij Groningen nog net redelijk betaalbaar is. Een aantrekkelijke plaats dus om huizen of een hotel te plaatsen.

Duitse soldaten

Iemand die vaak op het AKerkhof te vinden is, is Harry de Munck (67). Tot voor kort werkte hij in het onderwijs. Nu geeft hij rondleidingen in Herinneringscentrum Kamp Westerbork en in de Der Aa-kerk. De inwoner van Bedum wijst naar een pand tegenover de kerk. „Daar ben ik geboren. Ik was veel in de kerk, omdat mijn grootouders hier koster waren.”

De kerk speelde een bijzondere rol tijdens de Tweede Wereld­oorlog. Tijdens de ochtenddiensten van de hervormde gemeente zaten er ongeveer duizend burgers. De middagdienst werd gevolgd door ongeveer 1200 Duitse soldaten. „De organist speelde soms voorafgaand aan de Duitse dienst het Wilhelmus.” Ook het verzet hield zogenaamde diensten in de kerk. In werkelijkheid werd er dan naar Radio Oranje geluisterd. „De radio was onder de kansel verstopt.”

De Duitsers sloegen tijdens de oorlogsjaren eten op in de kerk. Af en toe haalden verzetsmensen wat weg. In de gewelven van de kerk zaten regelmatig Engelse piloten. „Soms verbleven ze er wel een paar dagen. Het verzet dacht dat de Duitsers er niets van wisten. Maar jaren na de oorlog kwam er een Duitse predikant naar de kerk. Hij vertelde dat hij al sinds 1941 afwist van de Engelsen. Hij heeft hen nooit verraden.”

Wapens

Mogelijk hebben er ook wapens in de kerk gelegen, die waren gedropt door de Engelsen. De Munck: „Ik heb ooit geprobeerd dat uit te zoeken, maar ik kreeg in het Nederlands telefonische bedreigingen van iemand die zei dat ik met mijn onderzoek moest stoppen.”

De meeste leden van de 
Der Aa-kerk kwamen uit de directe omgeving, waar vrij veel grote gezinnen woonden. Later trokken zij weg en liep het ledental snel terug. Overigens had de kerk ook een functie voor de kermis, die jaarlijks aan het AKerkhof neerstreek. „De kerk leverde de stroom. Op zondag begon de kermis netjes na afloop van de dienst.”

De kerk raakte in verval en onder­ging in 1985 een grote restauratie. Tegenwoordig is het vooral een vergader- en feest­locatie. „Als er een disco of een whiskyfeest wordt gehouden, vind ik dat niet fijn. Maar er moet wel geld binnenkomen.”

En levert het feit dat de straat op het monopolyspel staat nog bezoekers op? De Munck blijft het antwoord schuldig. „Tijdens ongeveer 10 procent van de rond­leidingen krijg ik de vraag of dit nu het beroemde A-Kerkhof is.”

Onder elke aflevering in deze veertiendelige serie staat een vraag. Het antwoord is te vinden in het artikel. Verzamel de gevraagde letters. Door de veertien letters te mixen, ontstaat een spreekwoord. Bij de laatste aflevering en op internet staan de inzendmogelijkheden. Onder de goede inzenders worden vijf spellenpakketten verloot.

Wat is de laatste straat in het spel waaraan een stadhuis is gevestigd? Noteer de vierde letter van die straat.


zomerserie Monopoly

Dit is het negende deel in een serie over het tachtigjarig bestaan van het bordspel Monopoly.