Sinds haar man is overleden, woont Despina alleen in haar huurflatje. Dat is uitzonderlijk in Griekenland, vooral omdat ze vier kinderen heeft. Maar haar man was dagloner in de bouw en er was nooit geld om een eigen huis te kopen. Laat staan voor een bruidsschat voor haar dochters, in de vorm van een appartement, zoals hier gebruikelijk is.

Een tijdje geleden is er een ernstige ziekte bij haar geconstateerd. Ze ziet er vermagerd uit, maar ze is nog steeds van alles op de hoogte. „Zie je wat er gebeurt?” zegt ze met een knik naar de tv. De nieuwsbeelden laten een groep gepensioneerden zien, wachtend op hun pensioen.

„Heb je je pensioen al binnen?” vraag ik. „Morgen zullen de banken openen, voor degenen die geen pinpas hebben.” Ze zullen maximaal 120 euro kunnen opnemen.

Maar ze heeft het al geregeld. Haar dochter is zaterdag gaan pinnen. „Gelukkig maar”, zegt ze, „Want ik heb de afgelopen weken twee keer een dokter bezocht. Dat betekende twee keer 60 euro, plus 50 euro aan medicijnen.”

Haar pensioen bedroeg voor de economische crisis 700 euro. Nadat de bezuinigingsmaatregelen de laatste jaren werden toegepast, bleef daar nog 500 euro van over, terwijl ze een huur betaalt van 300 euro. Voor haar ziekte steunde ze zo veel ze kon haar schoonzoons, die beiden werkzaam waren op een scheepswerf en nauwelijks werk meer hadden. Nu ze zelf ziek is, kan ze echt voor niemand meer bijlappen.

Ook mensen met hogere pensioenen moesten inleveren tijdens de crisis. Zoals mijn vriendin, die samen met haar gepensioneerde man een huis liet bouwen, enkele jaren voor de crisis, toen er nog geen vuiltje aan de lucht was. Zij namen een hypotheek op het huis dat gebaseerd was op het pensioen. De bezuinigingsmaatregelen slokten 40 procent van het pensioen op en er bleef steeds minder over om van te leven.

Toen hun volwassen dochter haar baan verloor, kwam zij noodgedwongen bij hen wonen. Er moesten meer monden gevoed worden van een slinkend budget. Intussen woont oma, die in een verzorgingstehuis verbleef, ook bij hen in. Met wat betaalde hulp voor de injecties en andere medische zorg die oma nodig heeft, kan deze familie voorlopig overleven, met het pensioen van oma als extra bron van inkomsten.

Tijdens de verkiezingscampagne beloofde regeringspartij Syriza niet meer te zullen snijden in pensioenen. Maar de pensioenen lijken alweer op de helling te staan, met het nieuwe bezuinigingspakket dat de eurogroep van Griekenland eist.

„Ga je zondag ook stemmen?” vraag ik mijn oude buurvrouw. Zondag is het referendum en gaan de Grieken stemmen over 
de hervormings- en bezuinigingseisen van de Europese Unie.

Ze ziet er ineens heel moe uit. „Ik weet het niet”, zegt ze, „maar we moeten wel in de euro blijven.” „Ook als er dan weer gekort wordt op de pensioenen?” vraag ik. Nu kijkt ze me met grote ogen aan. „Dat is toch niet mogelijk?” vraagt ze. Ik hoop dat ze gelijk krijgt.