In de boekenkast van Leo van Dommelen domineert de Studiebijbel Oude en Nieuwe Testament. De 29-delige serie, die recent werd afgerond, verscheen onder verantwoordelijkheid van het Centrum voor Bijbelonderzoek in Veenendaal.

Van Dommelen was een trouw afnemer van nieuwe delen. Inmiddels is zijn belangstelling voor dit soort theologisch werk afgezwakt. Er kwam andersoortige lectuur voor in de plaats. Naar aanleiding van het gesprek heeft hij een stapel gereed gelegd. Bovenop ligt “Huizen die de wereld verandereren” van Wolfgang Simson, de ‘Institutie’ van veel huisgemeenten. Eronder komen ”De zin en onzin van de kerk” van Frank A. Viola, ”Kerk aan de keukentafel” van Hans Groeneboer, ”Het naakte Evangelie” van Andrew Farley en ”De onbegrepen God” van Darin Hufford. Wat ze met elkaar gemeen hebben, is de overtuiging dat de gangbare kerken zowel inhoudelijk als qua vorm zijn weg gegroeid van hun missie.

Van Dommelen, in het dagelijks leven productiemedewerker bij een bedrijf dat ledlampen afmonteert, groeide op in een onkerkelijk gezin. Dankzij een buurjongen kwam hij bij het Leger des Heils terecht. Daar ging hij na 25 jaar weg, omdat hij was gegrepen door het charismatische gedachtegoed. „Dat werd door het Leger niet opgepakt.” Een interkerkelijke Bijbelstudiegroep bracht hem in contact met de Beréagemeente van Santpoort. Halverwege de jaren 90 stichtte hij met geestverwanten een Beréagemeente in Vlissingen.

Tentenmakers

In 2006 nam de inwoner van de Zeeuwse havenplaats met enkele anderen afscheid van de pinkstergemeente. „Er gaat ontzettend veel om in zo’n kerk”, motiveert hij. „Twee keer zijn we van gebouw gewisseld. Bij de aankoop van het laatste gebouw –ik was toen oudste– ging het om een enorm bedrag. Daar kreeg ik steeds meer moeite mee. Er wordt binnen de kerken heel veel geld en energie gestopt in het gebouw en het loon van de voorgangers. Je moet dat volgens mij besteden aan mensen.”

Contacten met ‘tentenmakers’ in Oman en de Arabische emiraten, die doordeweeks in huiskringen samenkwamen, hadden hem enthousiast gemaakt voor kleinschalige huisgemeenten. Met een twaalftal ex-leden van de Vlissingse Beréagemeente besloot hij aan huis samenkomsten te gaan beleggen. In het begin hielden ze zich aan het vertrouwde patroon. „We begonnen met het zingen van liederen, baden met elkaar en deden een Bijbelstudie. Preken wilde ik niet meer, dat had ik al genoeg gedaan, maar in wezen was je toch weer kerk aan het spelen. Alleen nu in klein formaat.”

Het lezen van ”Huizen die de wereld veranderen” zette hem op een ander spoor. „Wat ik daarin las, kwam helemaal overeen met mijn visie op hoe een gemeente hoort te zijn. Organisch maar niet georganiseerd.”

Tegenwoordig zit de huisgemeente, inmiddels afgeslankt tot vijf personen, een lange zondagmorgen te tafelen. „We beginnen om 10.00 uur met ontbijten en sluiten af met een lunch. Iemand noemde ons de ”brunch-church”. De samenkomst is meer een ”social meeting” geworden. We delen dingen van de achterliggende week, en als iemand problemen heeft, kijken we hoe we die kunnen oplossen. Zo staan we ook in de buurt waar we wonen. Onze visie is niet beperkt tot die vijf mensen, maar gaat veel breder.”

Geen reclame

Het is voor Van Dommelen niet noodzakelijk dat de Bijbel tijdens de maaltijd opengaat. „God woont ín je. Je moet leven vanuit geloof. De Bijbel is een prachtig boek om ons daarin verder te helpen, maar het mag niet zo zijn dat er met de Bijbel in de hand regels worden gemaakt die mensen lamleggen. Hier gaat de Bijbel open als het nodig is. We zijn op een heel ontspannen manier kerk. Regelmatig doen we leuke dingen met elkaar. Voor het oog is er geen verschil met een gewone ontmoeting van vrienden, maar onze hartgesteldheid en onze visie zijn anders.”

De bescheiden omvang van de huisgemeente vindt Van Dommerlen niet bezwaarlijk. „Het valt me altijd op dat een van de eerste vragen onder christenen is: Hoe groot is jullie gemeente? Kerken worden beoordeeld op aantallen. Wat de mensen denken en hoe ze zich voelen, lijkt niet belangrijk. Als ik een gebouw huur en op de traditionele manier kerk ga houden, heb ik binnen de kortste keren de zaal vol. Waarschijnlijk met mensen die uit onvrede een andere kerk hebben verlaten. Daar voel ik niet voor.”

De inwoner van Vlissingen voelt zich ook niet gedrongen om reclame te maken voor zijn Huizen van Vrede. „Er zijn mensen weggegaan die het bij ons té informeel vonden. Die hebben zich weer bij een gemeente aangesloten. Prima! Je moet iedereen vrij laten. Anders verval je weer in het kerk-zijn, met regels en structuren. Ik zal ook niet zeggen dat huiskerken de enige goede vorm zijn, al is dat voor mij nu wel zo. Heeft dit geen bestaansrecht meer, dan stoppen we. Dat vind ik ook niet erg.”

Volgende week: Beth-Shalom in Sleeuwijk.


Huizen van Vrede in Vlissingen

Huizen van Vrede werd in 2006 gesticht door Leo en Hanneke van Dommelen uit Vlissingen. De huisgemeente startte met twaalf personen. De bedoeling was dat er ook elders Huizen van Vrede zouden ontstaan, maar dat ideaal ging niet in vervulling. Inmiddels telt de vaste kern van de huisgemeente vijf personen. De samenkomsten worden afwisselen in Vlissingen en Terneuzen gehouden. Huizen van Vrede staat ingeschreven als kerkgenootschap. Formeel is Van Dommelen de voorganger en Kees Verdoorn uit Terneuzen, productiemedewerker bij Philips, de oudste. De samenkomsten hebben het karakter van een uitgebreide maaltijd.

serie 
Terug naar 
de basis

Huisgemeenten in Nederland. Vandaag deel 8: Huizen van Vrede in Vlissingen. De serie wordt afgesloten met een evaluatie door prof. dr. A. Baars.