Wat sinds 1918 bijna honderd jaar op rij niet was voorgekomen, is voor premier Rutte inmiddels vaste prik: regeren met een minderheid in de Eerste Kamer.

Kende zijn eerste kabinet (van VVD en CDA met gedoogsteun van de PVV) daar al geen meerderheid, ook zijn tweede en huidige kabinet komt er zetels tekort.

Met steun van het constructief opererende trio D66, ChristenUnie en SGP wist Rutte de afgelopen twee jaar niettemin grote veranderingen door te voeren in onder meer de zorg, de woningmarkt en op de arbeidsmarkt.

De belangrijkste conclusie van de provinciale stembusgang van gisteren is evenwel dat, de opkrabbelende economie ten spijt, ook díé minderheidsconstructie haar meerderheid is verloren.

Hoewel er met een VVD die opnieuw de grootste werd van een afrekening met het kabinetsbeleid moeilijk kan worden gesproken (en de ‘afrekenaars’ van SP en PVV bovendien per saldo niet groeien), bleek de winst die de gedogers boekten onvoldoende om het verlies van VVD (-3 zetels) en vooral PvdA (-6) goed te maken.

De coalitie en de gedoogpartijen blijven daardoor steken op 36 zetels in de Eerste Kamer, twee te weinig voor een meerderheid.

Hoezeer SGP-leider Van der Staaij aan de vooravond van de verkiezingen de samenleving, en Rutte incluis, nog opriep om toch vooral „trouw te zijn in relaties”, moet de coalitie daarmee toch écht op zoek naar een nieuwe partner voor ‘erbij’.

De vraag is wie Rutte de helpende hand gaat toesteken. Omdat er op dit punt van het CDA –dat met zijn ‘ramkoers’ in de nieuwe Senaat bijna evenveel zetels haalt als het in 2012 scoorde in de dubbel zo grote Tweede Kamer– nog altijd weinig mag worden verwacht, lijkt GroenLinks de meest voor de hand liggende kandidaat.

Deze partij toonde zich daartoe gisteravond ook het meest bereid, mits er in ruil voor steun wat te halen valt op terreinen zoals „duurzame energie, betere zorg en eerlijk delen.”

Waar de PvdA gisteren nagenoeg halveerde en voor het eerst de SP in zeteltal voor zich dulden moet, kan de deelname van GroenLinks aan het politieke gezelschapsspel ook positief uitwerken voor de geplaagde sociaaldemocraten, omdat een linkse partner óók de positie van de PvdA aan de onderhandelingstafel versterken kan.

Dat er nu, zoals verschillende media vanmorgen suggereerden, stilstand en onwerkbaarheid dreigt, lijkt al met al te vroeg geconcludeerd, hoewel het met zes partijen natuurlijk altijd lastiger onderhandelen is dan met vijf.

Wat wél scheelt is dat Rutte II de meest saillante wetsvoorstellen al door de Eerste Kamer heeft geloodst of dat, zoals bij de nieuwe zorgwet, nog snel hoopt te doen vóórdat op 26 mei de nieuwe Senaat formeel wordt gekozen.

Bovendien geldt, voor wie althans écht wat wil bereiken, dat samenwerken de komende jaren onvermijdelijk is, nu de electorale verbrokkeling waar in 2012 al zo voor werd gevreesd drie jaar later in de Senaat alsnog werkelijkheid is geworden. Want de grootste partij worden met slechts 15 procent van de stemmen móét haast een internationaal novum zijn.

Zelfs als het kabinet valt, zal een nieuwe coalitie, om op voldoende draagvlak in de Senaat te kunnen rekenen, hierdoor minimaal uit vier partijen moeten bestaan.

Dat biedt in ieder geval weinig ruimte voor egotripperij.