APELDOORN. Door de moord op 21 leden van de Koptisch-Orthodoxe Kerk in Libië staat deze geloofsgemeenschap ineens in de schijnwerpers. Een nadere kennismaking met de grootse christelijke kerk in Egypte.
Wat is de Koptisch-Orthodoxe Kerk en wat leert ze?
De Koptisch-Orthodoxe Kerk is een zogenoemde oosterse (oriëntaals) orthodoxe kerk. Ze is de belangrijkste kerk van Egypte, met de zetel in Caïro. De kerk vindt haar oorsprong in het concilie van Chalcedon, dat gehouden werd in het jaar 451. Op dit concilie stonden de naturen van Christus ter discussie. Het concilie van Chalcedon sprak uit dat Christus twee naturen heeft, de goddelijke en de menselijke. De Koptisch-Orthodoxe Kerk volgde deze leerstelling niet en belijdt sindsdien dat Christus één natuur heeft. Daarin zijn volgens de Koptisch-Orthodoxe Kerk op volmaakte wijze Zijn godheid en mensheid onafhankelijk verenigd, zonder vermenging, zonder verwarring en zonder verandering. De Koptische Kerk viert, net als veel oosterse kerken, het kerstfeest op 6 en 7 januari.
Waarom is juist Egypte zo belangrijk voor de Koptisch-Orthodoxe Kerk?
In de Bijbel is Egypte een toevluchtsoord voor veel mensen. Abraham was in Egypte, evenals Jozef en later Jakob en zijn zonen. Mozes groeide op in Egypte. De profeet Jeremia werd, ongewild, weggevoerd naar Egypte en deed vanuit dat land zijn laatste voorzeggingen. Hosea profeteerde dat de Messias zou moeten vluchten naar Egypte: „Ik heb Mijn Zoon uit Egypte geroepen” (Hosea 11:1). In Jesaja 19:19 staat: „Te dien dage zal de Heere een altaar hebben in het midden van Egypteland en een opgericht teken aan haar landpalen voor de Heere.” In de Koptisch-Orthodoxe Kerk wordt deze Bijbeltekst zo uitgelegd dat de Heere Jezus, met Zijn vlucht naar Egypte, Zelf de Koptisch-Orthodoxe Kerk grondvestte op het puin van de heidense tempels.
Er zijn nog meer kerken met de aanduidingen ”oosters-orthodox” of ”koptisch”. Hoe zit dat?
Het woord ”kopt” is afgeleid van de Griekse aanduiding voor Egypte: Aegyptos. De Koptisch-Orthodoxe Kerk moet niet verward worden met de Koptisch-Katholieke Kerk, waarvan de patriarch eveneens in Caïro zetelt. Deze kerk is in de 17e eeuw als een afscheiding van de Koptisch-Orthodoxe Kerk ontstaan. Ook is er het Grieks-orthodoxe patriarchaat van Alexandrië, waarvan ze de kopten in 451 zijn afgescheiden.
Hoe ziet de kerk er, wereldwijd, uit in 2015?
De Koptisch-Orthodoxe Kerk staat sinds 2012 onder leiding van Tawadros II, paus van Alexandrië en patriarch van de prediking van de heilige Markus en van heel Afrika. Zijn residentie is Caïro. De patriarchen van Alexandrië beschouwen zich als opvolgers van de evangelist Markus, die Alexandrië gekerstend zou hebben. Het is onduidelijk hoeveel leden de kerk wereldwijd telt. Schattingen lopen uiteen van 10 tot 20 miljoen. Over deze aantallen is ook onder kopten veel discussie. Veel kopten werken als gastarbeiders in Arabische landen, maar er zijn ook groepen naar het Westen geëmigreerd.
Hoe is de situatie van kopten in Libië?
Voor de val van het regime van president Gaddafi in 2011 leefden er ruim 100.000 christenen in Libië, oftewel zo’n 3 procent van de totale bevolking. Zij waren vrijwel zonder uitzondering van buitenlandse origine. De twee grootste gemeenschappen werden gevormd door koptische christenen en zwarte Afrikaanse christenen die zowel tot de Rooms-Katholieke Kerk als tot protestantse kerken behoorden.
Volgens kerkelijke bronnen zijn er van de oorspronkelijke 100.000 christenen in Libië nog slechts enkele duizenden over. In Benghazi werden ze verdreven door islamitische fundamentalisten en kerkelijke leiders omschrijven de situatie in deze regio als uiterst gespannen.
Hoeveel koptische christenen zijn er in Nederland?
Volgens schattingen zijn er in Nederland ongeveer 6000 mensen die zich rekenen tot de koptische gemeenschap. Zij zijn afkomstig uit Egypte, Sudan, Ethiopië en Eritrea. Nederland telt negen koptische parochies.
Anba Arseny is sinds 16 juni 2013 bisschop van de Koptisch-Orthodoxe Kerk in Nederland en België. Sinds het einde van de jaren negentig werken de koptisch-orthodoxe parochies samen met andere christelijke gemeenschappen in Nederland.
Zie ook
Hoge Libiërs ontmoeten koptische paus (RD, 22 maart 2013)
Eerste koptische bisschop in Nederland geïnstalleerd (RD, 27 juni 2013)
Serie Kopten in Nederland:
Vader Arsenious, koptische monnik in hartje Amsterdam (RD, 15 juni 2012)
Koptische jongere: op feestjes doe ik niet mee met dansen (RD, 13 juni 2012)
Koptisch-orthodoxe eredienst vol rituelen (RD, 8 juni 2012)
Emoties op een avondje Egyptische politiek (RD, 1 juni 2012)
Koptische doop in een kinderbadje (RD, 30 mei 2012)
Kopten in Nederland blijven band met Egypte voelen (RD, 26 mei 2012)
