Kamperveen, boerenland tussen Kampen en Oldebroek. Landerijen, boerenschuren, smalle weggetjes. Nu ook: politie, een wegafzetting. Kille vrijdagmiddag, de schemer valt.

Dat aan de Leidijk de vogelgriep rondwaart, houdt de gemoederen bezig. „Het moet je maar treffen”, zegt een veehouder (RD-lezer, oud gereformeerd), die in zijn groentetuin zijn spade uit de zwarte aarde trekt. Laat zijn vrouw recent nog eieren hebben gekocht bij kippenboer Kamminga, waar vogelgriep is vastgesteld. „Ik zal haar vragen die eieren te vernietigen.”

Hij wijst over het weidse land. „Vlak bij de kippenboerderij zit een natuurgebied. Veel water en riet. Smienten, ganzen, zwanen. Die kunnen het virus hebben verspreid.” Hij is ervan overtuigd dat God alles bestuurt. „Als het vannacht gaat vriezen, doet God dat.”

Oud zeer

Het spook van de vogelgriep rijt in deze contreien oude wonden open. Menig plattelander denkt terug aan het MKZ-drama in 2001. Diverse veehouderijen werden geruimd. Er zit oud zeer. Net als in Kootwijkerbroek betwijfelen boeren of de autoriteiten wel mochten ruimen. Ook Kamperveners voeren daarover nog altijd een juridische strijd met de overheid.

„De MKZ-crisis was een verschrikkelijke tijd”, gruwt de 63-jarige Kampervener Herman van Amerongen, nadat hij van zijn grasmaaier is gestapt. „De marechaussee reed hier rond. Je moest je legitimeren om op je erf te komen.” Enkele schapen van hem moesten eraan geloven. „Er kwam een karavaan met 35 mensen. Verschrikkelijk. Vijf drachtige ooien zijn afgemaakt. Op het plaatsnaambord Kamperveen waren de eerste en laatste letter afgeplakt. Dus stond er ampervee. Dat gaf pijnlijk aan hoe de zaken er voorstonden.”

Door de huidige vogelgriep zit de pluimveehouders „de schrik in de benen”, zegt Van Amerongen. Toch denkt hij dat de impact van de MKZ-crisis groter was. „Kippen gaan na zes weken naar de slacht. Pluimveehouders hebben financiële schade, maar minder emotionele schade dan tijdens de MKZ-crisis.”

De brandhaard van de vogelgriep in Kamperveen, aan de Leidijk, ligt een paar honderd meter verwijderd van de plek die tijdens de MKZ-crisis als brandhaard werd aangemerkt. Rutger Kloek (73) weet hoe het voelt als je bedrijf wordt leeggehaald. Tijdens de MKZ-crisis werden zijn 176 koeien geruimd. De witte pakken van de ruimers staan in zijn geheugen gegrift. De manier waarop de overheid destijds met hem omging, zit hem nog altijd dwars. „Om vijf uur ’s middags vertrok de ruimploeg. Nadien heb ik nooit meer wat gehoord. De overheid geeft toe dat de voorlichting beter kon”, zegt Kloek, terwijl hij aan de keukentafel zijn boterham met zalm verorbert.

Nogal wat pluimveebedrijven kunnen een financiële strop oplopen, weet paardenfokker Gerard Lokhorst, ook bestuurslid van de LTO Noord, afdeling West-Overijssel. „Er is een potje voor geruimde bedrijven, maar geruimde bedrijven zitten zo een maand op slot. De stal staat leeg. Terwijl de vaste lasten blijven. Personeel moet worden uitbetaald, de bank wil centen hebben.”

Ds. W. C. Polinder, predikant van de hervormde gemeente in Kamperveen (400 leden, relatief veel agrariërs), merkt dat dorpelingen met elkaar meeleven. „Mensen zijn gelijk bereid hulp te bieden”, zegt ds. Polinder in de pastorie, die uitzicht biedt op landerijen. Zondag hoopt hij te bidden voor gedupeerde families. Ook hij merkt dat mensen een link leggen met het MKZ-drama. „Die witte pakken – veel dingen komen weer naar boven.” Catechisanten die in de pastorie een maaltijd zullen gebruiken, druppelen binnen. Een van hen is Annemiek Wielink (23), die in een maatschap zit die 1200 geiten houdt. „De vogelgriep is het gesprek van de dag. Ineens duikt de ziekte naast je deur op.”

Burgemeester B. Koelewijn (ChristenUnie) van Kampen sprak een paar keer met de getroffen boerenfamilie aan de Leidijk. „Het zijn voor hen heftige dagen. Ogenschijnlijk vitale kippen stierven in de handen van de dierenarts, die een bloedmonster wilde nemen. De pluimveesector is erg bezorgd.” Het komt hem van pas dat hij als bestuurslid van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters de portefeuille crisisbeheersing heeft. „Er is geleerd van ervaringen bij de MKZ-crisis. Die crisis heeft hier diepe sporen getrokken. Ik heb er bij de landelijke overheid op aangedrongen dat het geleverde bewijs voor vogelgriep duidelijk moet zijn.”

Rond acht uur komen zo’n veertig Kamperveners naar een informatieavond over de vogelgriep in het Kampense stadhuis. Een GGD-expert legt uit dat er nauwelijks kans is dat de vogelgriep overslaat op mensen. Lastiger wordt het als een mens de ‘kippengriep’ oploopt en ook ‘mensengriep’ heeft. „Die twee virussen kunnen een verbond aangaan dat tot een nieuw virus kan leiden. Zo’n virus kan makkelijk van mens tot mens gaan.”

Ruimers en boeren die direct contact hebben met besmette kippen lopen het meeste risico. Ze hebben beschermende kleding en krijgen een virusremmende tablet (tamiflu). Fiets je langs een besmette boerderij? „U hoeft zich niet ongerust te maken.” Koelewijn spreekt de „wens en bede” uit dat de vogelgriep zich niet uitbreidt. In een straal van 10 kilometer rond de boerderij in Kamperveen liggen nog 34 pluimveebedrijven. Die worden gecontroleerd op vogelgriep. Van die 34 bevinden zich er 23 binnen Oldebroek. Burgemeester A. Hoogendoorn: „Het is spannend voor die bedrijven. Ik hoop dat de overheid zorgvuldig opereert.”