De ramen van Oksana’s café vertonen overal kogelgaten. Waar het glas ontbreekt, heeft ze houten planken gespijkerd. De koelkast voor frisdranken naast het café is ook doorzeefd. Alsof het een schietschijf is, waarbij het de schutter niet uitmaakte of hij de roos zou raken. Aan de overkant van de straat vertonen de grijze muren van een minisupermarkt hetzelfde lukrake patroon.

De kogelgaten zitten aan alle kanten, hier bij de Russisch-Oekraïense grenspost Novoazovsk, op 44 kilometer van de stad Marioepol, in het zuidoosten van het land. Maar wie heeft er geschoten? De 41-jarige Oksana kan het niet zeggen. „Het gebeurt ’s nachts. Als de bevolking in bed ligt en niemand kan zien waar de kogels vandaan komen. Ze provoceren elkaar.”

Met argwaan volgen Oekraïne en de westerse landen het Russische konvooi vanuit Moskou. Kiev weigert de missie toe te laten uit angst dat er geen hulpgoederen in de bijna driehonderd vrachtwagens zitten en dat ze een dekmantel zijn voor een invasie.

In Oksana’s café denkt Lena (40), die een verzekeringskantoor bij de grens heeft, dat de Russische president Vladimir Poetin geen kwade bedoelingen heeft. „Hij wil vrede, geen oorlog.” Anderen geloven evenmin dat Poetin het in zijn hoofd haalt om Oost-Oekraïne in te lijven. Door alle gebeurtenissen voelen Oekraïners zich meer verenigd dan ooit en zijn ze bereid om te sterven voor de verdediging van hun land. Poetins leger zal terechtkomen in een partizanenoorlog en het thuisfront zal de lijkzakken van zijn jongens onder ogen moeten zien, zeggen ze.

Een ander scenario is dat Poetin een arme regio erft met veel gepensioneerden en fabrieken die leunen op subsidies. De gepeperde rekening van dat alles gaat naar het Kremlin, dat ook moet opdraaien voor de kosten van het in maart ingelijfde schiereiland de Krim. Niet alle Oekraïners zijn er gerust op. Poetin is na de Krim nog niet klaar met zijn plannen, menen zij.

De grenspost Novoazovsk is vrijwel verlaten. De planken van Oksana’s café waar producten horen te staan, zijn nagenoeg leeg. Niemand durft nog haar zaak te bevoorraden, zegt ze. Normaal gesproken staan hier rijen Russische auto’s die tijdens het vakantieseizoen op weg zijn naar de Krim.

Van Russische legertroepen is niets te zien. Maar Kiev en de NAVO maken zich zorgen. Een Oekraïense legerwoordvoerder zei deze week dat 45.000 Russische soldaten aan de grens klaar staan. Als de Russische president het oosten wil veroveren dan lijkt de weg hier in het zuidoosten voor hem vrijwel open te liggen.

De aanwezige commandant zwijgt. „Alles wat we zeggen, kan de tegenstander wijzer maken. Gebruik ook niet je telefoon. Ze kunnen dan precies zien waar je zit.” De tweede man bij de controlepost valt zijn baas bij. „Dit is geen plek voor grapjes.”