Justine Pardoen, oprichter van Bureau Jeugd en Media, wist haar gehoor woensdag te boeien op het symposium ”Onwijs online” in Gouda, georganiseerd door het lectoraat nieuwe media in vorming en onderwijs.

Geef maar toe dat je het als ouders niet weet, hield ze haar gehoor voor. „En we hebben geen idee waar het in de digitale wereld naartoe gaat.” Dat is tegelijkertijd de uitdaging: „Stel vragen. Wat vind je er nou van?”

Praten dus. De goede vragen stellen vooral. Over alles. „Echte vragen leiden tot een echt gesprek.” Het moeten vragen zijn waarvan het antwoord niet via Google is op te zoeken. „Pubers moeten bij zichzelf te rade gaan. Waarom doe ik op internet wat ik doe?” De vragen zijn ook kort. „Veel meer dan hoezo, waarom en want hoeft het niet te zijn.”

Ouders geven bij mediaopvoeding niet vaak antwoorden. Pardoen: „Je weet het immers zelf ook niet. Je moet vooral de hersens van kinderen aanzetten. En je moet uitstralen dat je echt geïnteresseerd bent in het antwoord. Gedraag je als een journalist.”

Fouten maken

Gevaren liggen op de loer voor pubers, stelt ze. „Mediamultitasken maakt heel moe, je gaat fouten maken, alles kost meer tijd, Facebook en Twitter zitten het huiswerk in de weg.” Recent hoorde ze van een jongere die na een paar uur vioolles 2043 nieuwe berichten in negen Whatsappgroepen aantrof. „Als je nog geen 16 jaar bent, denk je dat je die allemaal móét wegwerken. Pubers hebben nauwelijks rust in hun hoofd. Als je ernaar vraagt, zeggen ze: Alleen onder de douche nog.”

Mediaopvoeding mag best gepaard gaan met regels, vindt Pardoen. „Regels helpen echt. Maar geniet er ook samen van, stimuleer ambities.”

Directeur Wim Büdgen van het Wartburg College is ervan overtuigd dat jongeren behoefte hebben aan ouders die midden in het leven staan. „Ook multimediaal. Maar dat zijn dan eveneens ouders die van binnenuit laten zien dat ze boven de iPad en het mobieltje staan, ouders die duidelijke keuzes maken voor wat er werkelijk toe doet in het leven.”

Hij pleitte tijdens het symposium voor een digitaal dieet, voor heldere afspraken voordat iets nieuws –bijvoorbeeld een mobieltje– z’n entree doet in het leven van jongeren. „Moeten kinderen in groep 6 echt een smartphone hebben? Of in de onderbouw van het middelbaar onderwijs?” Voor reflectie is een bepaalde mate van ontwikkeling nodig, stelde Büdgen. „Kinderen gaan dan ook beseffen dat bij een leeftijd een ontwikkeling hoort. Stel je voor dat je alles al gehad hebt op je veertiende.”

Gewetensvorming begint al jong. „Wie jong vertrouwd raakt met wat echt mooi en authentiek is, ontwikkelt onbewust onderscheidingsvermogen dat een leven lang meegaat.”

Alleen vanuit een positieve grondhouding van acceptatie van media zullen we als ouders erin slagen jongeren kritisch te laten reflecteren op hun mediagebruik, denkt Büdgen. „Van een houding van kritisch gedogen en nooit eens enthousiast of positief zijn, snappen jongeren niets.”

Hij is het met Justine Pardoen eens dat regelgeving rond mediagebruik onmisbaar is. „Straf, vergeving en beloning kunnen daarbij belangrijke onderdelen zijn.” Eenvoudig is dat bij voorbaat niet. Zo is het ouderlijk huis al lang niet meer de enige opvoedingsbron. „Invloeden van buitenaf zijn soms heel dominant en krachtig.”

Afvinken

Uiteindelijk is gewetensvorming niet het afvinken van een actielijstje, weet Büdgen. „Gewetensvorming is een attitude die het hele leven beslaat. Wie daar verlegenheid bij voelt en bij de Heere terechtkomt, zal ervaren dat Hij helpt.” Voor het horen van Gods stem is stilte nodig. „Dan gaan alle mobieltjes uit. Jezus schrijft dan Zijn wet in ons hart, wat zo bepalend is voor het nee zeggen tegen het kwade en ja tegen het goede.”

De special Onwijs Online bij het RD van woensdag vandaag is hier als pdf te downloaden.