„We hebben hier vanmiddag allemaal verloren”
Als de nipte uitslag bekend is, zijn ze toch alle drie teleurgesteld. Drie jongeren uit de breedte van de hervormd-gereformeerde sector van de kerk waren vrijdag aanwezig in de Jacobikerk. De conclusies die ze trekken nu het fusiebesluit genomen is, zijn verschillend. Jacco gaat mee naar de PKN; Anneke en Anne-Rinke niet.
Toch benadrukken ze de onderlinge eenheid. „We zitten straks dan misschien wel niet meer tussen dezelfde kerkmuren, maar nog wel in dezelfde Kerk”, meent Jacco. „Maar we hebben hier vanmiddag allemaal verloren.”
Betrokken zijn ze. Alle drie. Anneke van der Beek (20) uit Driesum, Anne-Rinke van Andel (19) uit Andel en Jacco Overeem (19) uit Veenendaal. Op de vraag of ze de belangrijke synodevergadering van de Hervormde Kerk wilden meemaken, reageerden ze enthousiast. „Ik ben er heel erg bij betrokken en dan is het toch bijzonder om hier vandaag te kunnen zijn”, meent Anneke.
De gemeenten waaruit Anneke, Anne-Rinke en Jacco afkomstig zijn, zijn heel verschillend. Zowel in Driesum als in Andel hebben al gemeenteleden de Hervormde Kerk verlaten in verband met de naderende fusie. „Ik hoor nog bij de hervormde gemeente, maar ik kerk bij de christelijke gereformeerden”, vertelt Anneke. In Andel heeft de kerkenraad besloten binnen de PKN te blijven, „maar ik stap eruit”, aldus Anne-Rinke. In Veenendaal gaat een van de acht hervormd-gereformeerde predikanten niet mee en blijft een van de zes wijken achter. „Ik hoor bij een wijkgemeente die wel binnen de PKN blijft”, meldt Jacco.
Alle drie menen ze dat de kerkorde van de PKN een verslechtering is in vergelijking met de huidige kerkorde van de Nederlandse Hervormde Kerk. Anneke: „Ik heb de nieuwe kerkorde zelf niet gelezen, maar er wel heel veel over gelezen. En daaruit weet ik dat straks waarheid en leugen een wettige plaats krijgen in de nieuwe kerk, en dat kan absoluut niet.” Jacco: „Ik studeer momenteel theologie en hoop straks als predikant in de Protestantse Kerk in Nederland te kunnen werken. Over de nieuwe kerkorde moet je zeggen dat daarin veel dingen staan waar we het op grond van Gods woord niet mee eens kunnen zijn. Maar het belangrijkste voor mij blijft toch dat God Zijn verbond houdt. Zo ging het in Israël ook. Het volk deed heel veel dingen die recht tegen Gods bevelen ingingen, maar God bleef trouw. Het sprak me aan dat net een van de synodeleden zei: God zal niet laten varen het werk van Zijn handen. Daar ben ook ik vast van overtuigd.”
Anneke kijkt Jacco nadenkend aan. „Ik vind het heel knap als je dat zo kunt zien en zo kunt zeggen. Ik kan dat niet. Er zijn nu andere belijdenissen naast de Drie Formulieren van Enigheid gekomen en dus kunnen wij de mensen niet meer aanspreken op de gereformeerde belijdenisgeschriften.”
„We krijgen in de PKN nadrukkelijk de mogelijkheid om onze gebondenheid uit te spreken met het gereformeerde belijden”, repliceert Jacco. „Dat gaat zelfs nog verder dan wat er nu in de huidige hervormde kerkorde staat. Want daar gaat het alleen over gemeenschap met de gereformeerde belijdenis.” Anneke: „Maar als je in de PKN straks allemaal verschillende dingen mag zeggen en belijden, wat is dan nog de eenheid?” Jacco: „Dat is zo, maar wij blijven ook straks in de PKN de mensen terugroepen naar de Bijbel en de belijdenisgeschriften. En dat mag, dat staat ook zo in de nieuwe kerkorde.”
Voor de zaken die nu ook al praktijk zijn in de Hervormde Kerk en die volgens de jongeren niet in overeenstemming zijn met de Bijbel, voelt Anne-Rinke zich niet verantwoordelijk. „Al moet ik wel eerlijk zeggen dat ik waarschijnlijk de kerk ook had verlaten als dit hele fusiegebeuren niet aan de orde was geweest.”
Hoewel ze verschillende conclusies trekken uit het vrijdag genomen fusiebesluit, tonen Jacco, Anne-Rinke en Anneke veel respect voor elkaars standpunten. Anne-Rinke: „Ik zeg absoluut niet dat God in de PKN niet meer kan werken. Dat mag je nooit zeggen. God werkt nu toch ook buiten de Hervormde Kerk?”
„Ik heb heel veel respect en waardering voor die mensen die echt op grond van hun geweten zeggen dat ze niet mee kunnen de nieuwe kerk in”, meldt Jacco. „Ook al geloof ik zelf van harte dat ik in die kerk moet blijven, zolang daar Gods Woord nog mag worden verkondigd. Zolang dat mag, wil God daar zijn. Daar ben ik van overtuigd.”
Anneke valt hem bij. „Het gaat erom hoe je tot je beslissing komt. Dat vind ik heel belangrijk. Als je in de PKN blijft omdat je bang bent dat je je pensioen of je pastorie anders kwijtraakt, dan is dat verkeerd. Ik geloof ook vast dat mensen die het om die reden doen daar later problemen mee krijgen. Maar als je die beslissing oprecht en voor Gods aangezicht neemt, dan heb ik daar zeker respect voor.” „Het is een gewetenskwestie”, vindt Anne-Rinke.
De scheuren en breuken die er nu waarschijnlijk gaan vallen, maken de drie jongeren verdrietig en boos. „Zij veranderen, wij niet”, meent Anne-Rinke. „Waarom zadelt de synode ons met dit probleem op?”, valt Anneke uit. „Wij willen dit helemaal niet. Wij willen niet uit elkaar worden gedreven.” Gelijk steekt ze de hand in eigen boezem: „We zijn allemaal in gebreke gebleven. We hebben veel te weinig gebeden, ik ook.”
Jacco: „Je voelt toch iets van pijn. Zoals wij hier nu met elkaar zitten, zijn we het helemaal eens. We hebben hetzelfde fundament en toch trekken we verschillende conclusies. Wij zijn mensen, dat ervaar je op dit soort momenten heel duidelijk. Maar ik hou me er dan toch maar aan vast dat de kerk niet wordt gevormd door de kerkmuren. De Kerk bestaat uit mensen die in Christus geloven en in Hem geborgen zijn. Daarom zeg ik: We zitten dan straks misschien wel niet meer tussen dezelfde kerkmuren, maar nog wel in dezelfde Kerk. Maar hoe dan ook: We hebben hier vanmiddag allemaal verloren. Dat is wel duidelijk.”
Alle drie benadrukken ze dat ze door de mogelijk scheuringen géén vrienden of vriendinnen zullen verliezen. Anneke: „Ik heb nu al heel veel vriendinnen die lid zijn van een andere kerk. Maar we herkennen elkaar in de hoofdzaken. Dat blijft, ook straks, hoe het ook gaan zal.”
„Bij heel veel dingen die hier op de synodevergadering gezegd zijn, denk ik: Ja, dat is waar”, geeft Anne-Rinke toe. „Mensen mogen de dingen ook anders beleven, als het maar oprecht is. Ik zal niemand veroordelen omdat hij meent in de PKN te moeten blijven. Het gaat erom of je oprecht voor God staat.”
Anneke vertelt dat ze niet zolang geleden nog in de Oekraïne is geweest. „Daar hebben we ontmoetingen in het geloof gehad met zowel baptisten als mensen uit de Oosters-Orthodoxe Kerk. „Soms denk ik wel eens dat wij hier in Nederland gewoon te veel tijd hebben waardoor we over al dit soort zaken kunnen discussiëren. Het is allemaal luxe.”
Na de synodevergadering sms-t ze: „Is het geen dwaasheid iets door te laten gaan wat zoveel tegenstemmen heeft? Ik bid dat God uit geen der kerken zal wijken. Hij werkt door mensenwerk heen.”
