Het begint allemaal met een bezoek van voorganger John Arnott aan een paar opwekkingsdiensten in Argentinië. De predikant van de Vineyardgemeente in Toronto zegt na terugkomst een geloofsvernieuwing te hebben ondergaan. Omdat Arnott zijn gemeenteleden iets dergelijks wil laten ervaren, nodigt hij evangelist Randy Clark uit St. Louis uit om een aantal samenkomsten te leiden.

Terwijl de voorgangers bidden of God de aanwezigen met de Heilige Geest wil vervullen, komen deze in drommen naar het podium om door gebed en handoplegging de Heilige Geest te ontvangen. En dan gebeurt het: ze vallen op de grond, beginnen te lachen, te brullen soms. Ze zouden „dronken van de Heilige Geest” zijn.

Dat jaar belegt de gemeente iedere avond een dienst voor belangstellenden die door God willen worden „aangeraakt.” Er komen dagelijks honderden mensen op af, soms zelfs meer dan duizend. De maandelijkse conferenties trekken algauw zo’n 6000 belangstellenden.

De Vineyardgemeente is in 1994 –nu twintig jaar geleden– de belangrijkste trekpleister van Toronto. De eerste vijf jaar na de ”blessing” bezoeken zo’n 2,8 miljoen mensen uit de hele wereld, onder wie duizenden voorgangers, de Canadese stad. Naar schatting ondergaan ongeveer 50.000 kerken en gemeenten de invloed van de Toronto Blessing.

Alpha-cursus

Een van de bezoekers is Nicky Gumbel, verbonden aan de anglicaanse kerk Holy Trinity Brompton in Londen. Daar doen zich in mei 1994 vergelijkbare „manifestaties van de Geest” voor als in Toronto. In die tijd ontwikkelt Gumbel de Alpha-cursus, die in verhouding veel aandacht besteedt aan het werk van de Heilige Geest.

„De Toronto Blessing was de aftrap die Alpha nodig had”, schrijft de Britse krant The Guardian in 2000. Maar Gumbel zelf praat niet graag over de Toronto Blessing. „Die verdeelt mensen”, zegt hij. „Ze scheurt kerken en is erg controversieel. Maar ik zal je zeggen: ik denk dat de Toronto Blessing een prachtig, prachtig iets was.”

Gumbles kerkverband, de Anglicaanse Kerk, neemt duidelijk een ander standpunt in. In 1997 verschijnt er een rapport over de charismatische opwekkingsbeweging, waarin de kerk haar leden ernstig waarschuwt voor de mogelijk schadelijke gevolgen van de „zegen.” Het anglicaanse document spreekt van „het werk van de satan, die vermomd als God de eredienst verstoort.”

Scheuring

In Nederland woedt de discussie over Toronto vooral in de jaren 1995 en 1996, en daarna dooft ze langzaam uit. De ”blessing” is populair in veel volle-evangelie- en pinkstergemeenten, terwijl de Evangelische Omroep net zo kritisch reageert als de Anglicaanse Kerk in haar rapport. De EO weigert advertenties te plaatsen waarin reclame voor de Toronto 
Blessing wordt gemaakt. De werkgroep ”Terug naar de Bijbel” uit Kampen verzet zich in advertenties en brieven uitdrukkelijk tegen de vorm van aanbidding uit Toronto.

Ook vanuit Nederland bezoeken tientallen voorgangers en gemeenteleden de Vineyardgemeente in Canada. Naar schatting omarmen zo’n honderd charismatische gemeenten ‘Toronto’. Later scheuren er tientallen na discussies over de „zegen” en de Bijbelse gronden voor het lachen, vallen en rollen „in de Geest.”

Een warm pleitbezorger van ‘Toronto’ is prof. dr. M. F. G. Parmentier, hoogleraar theologie van de charismatische vernieuwing aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. De verschijnselen in Canada vinden al enkele tientallen jaren plaats in met name charismatische kringen, schrijft hij in maart 1995 in het toenmalige hervormde tijdschrift Woord en Dienst. „Door een handoplegging ter zegening vallen mensen om (voor stevige „achtervangers” wordt gezorgd!). Het ziet er dus uit als een soort flauwvallen. Het merkwaardige is dat mensen die het meemaken er meestal heel positief over zijn omdat ze, naar eigen zeggen, tot zichzelf en tot God komen.”

Kritischer is uitgever Henk P. Medema, afkomstig uit de Vergadering van Gelovigen, die een bezoek brengt aan de Vineyardgemeente. Op basis van zijn ervaringen schrijft hij het boek ”Naar Toronto en terug”, waarin hij de Toronto Blessing toetst aan vroegere opwekkingen en de Schrift. Vergelijkbare verschijnselen deden zich ook voor bij John Wesley, George Whitefield, Jonathan Edwards en Charles Finney, maar bij hen gingen die gepaard met een intens lezen van het Woord van God, urenlange bidstonden, krachtige opwekkingen tot levensheiliging en een diepe vreze des Heeren. Medema komt in zijn boekje tot de conclusie dat de zegen van Toronto niet de zegen van God is. Er is sprake van „massasuggestie en -hysterie.”

L. M. P. Scholten laat zich in mei 1995 in De Wachter Sions, het orgaan van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland, in nog sterkere bewoordingen uit. Christenen die bij de Toronto Blessing van een „nieuw leven” of van „een bijzondere zegen” spreken, zijn volgens hem „verleidende geesten”, die „leringen der duivelen” maken. „Dat is toch het kenmerk van alle bijgeloof en lichtgelovigheid, dat men acht geeft op tekenen, die men enige goddelijkheid toeschrijft, die deze in werkelijkheid in het geheel niet hebben. Eerlijk gezegd kunnen we dan ook niet begrijpen, dat men in kerkelijk Nederland nog zo serieus deze sektarische verschijnselen onderzoekt en bespreekt, en er kolommen over vol schrijft, of er misschien toch ook nog iets van God bij zou kunnen zijn.”

De Toronto Airport Vineyardgemeente, waar twintig jaar geleden de ”blessing” plaatsvond, bestaat niet meer. Tenminste, de oorspronkelijke gemeente, want die ging later verder als de Toronto Airport Christian Fellowship en draagt nu de naam ”Catch the Fire”. De gemeenteleden komen nu samen in een auditorium, met 3200 zitplaatsen. Een wereldwijd ”Catch the Fire”-netwerk, met satellietgemeenten en kerkplantingen, probeert het vuur van 1994 levend te houden.

Lees ook in Digibron:

Lachen, gieren, huilen en rollen: Na 5 jaar ”Toronto-blessing” zouden 50.000 gemeenten zijn beïnvloed (Reformatorisch Dagblad, 22-01-1999)

Toronto-beweging nu ook in Engeland op haar retour (Reformatorisch Dagblad, 01-02-1997)

”Toronto-blessing” is vleselijke extase (boekbespreking door ds. C. Harinck van “Naar Toronto en terug”, door Henk P. Medema) (Reformatorisch Dagblad, 06-06-1996)

Pinkstergemeenten nemen over ‘Toronto’ tussenstandpunt in (Reformatorisch Dagblad, 02-02-1996)

Toronto-gemeente zelfstandig verder (Reformatorisch Dagblad, 19-12-1995)

Over satan moeten we niet lachen: ”Geloof met vleugels” wiekt ver weg van het gereformeerde belijden (Reformatorisch Dagblad, 07-11-1995)

Boekbespreking ”Naar Toronto en terug” door H.P. Medema” (De Waarheidsvriend, 02-11-1995)

Howard-Browne promoot omstreden zegen in Amsterdam (Reformatorisch Dagblad, 05-09-1995)

”Toronto-zegen” was ook al in occulte kringen (Reformatorisch Dagblad, 21-07-1995)

Terzijde: verleidende geesten (door L.M.P. Scholten) (De Wachter Sions, 04-05-1995)

Uit de pers: (Bespreking van diverse kerkbladen over de Toronto-blessing) (De Waarheidsvriend, 06-04-1995)

Gemeente moet bepalen of profetie uit de Geest is (Reformatorisch Dagblad, 06-04-1995)

’Toronto’ werkt, ook al spreekt het Woord er niet over” (Reformatorisch Dagblad, 05-04-1995)

‘Toronto’ géén “Great Awakening” : Edwards: Werk van Geest niet beoordelen aan hand van lichamelijke uitwerking (Reformatorisch Dagblad, 31-03-1995)

Geest niet los zien van breed christelijk leven (Reformatorisch Dagblad, 23-02-1995)

Weg uit de neerwaartse spiraal: Goede dingen in Juda (De Waarheidsvriend, 01-12-1994)