Muziek
Recensie: Cd-box Max Reger

Je kunt de Duitse componist Max Reger (1873-1916) gerust rekenen tot de vruchtbaarste componisten die de westerse muziek heeft gekend.

S. M. W. Bezemer

Regers lijst met composities telt ‘maar’ 147 opusnummers. Maar dat zegt weinig over zijn werkelijke productiviteit. Enerzijds omdat er nog een hele lijst van werken zonder opusnummer is. Anderzijds omdat Reger over het algemeen niet kort van stof was. Zo schreef hij de ”Symphonische Prolog für eine Tragödie”, die bijna een uur duurde. Op advies van een vriend kortte hij het werk in en hield toch nog een halfuur over. Zijn Vioolconcert is ook niet mis: bijna een uur. Het moet voor de solist een zware opgave zijn: de vioolpartij is veeleisend én hij of zij is bijna ononderbroken aan het woord. Het stuk wordt waarschijnlijk daarom zelden gespeeld; muzikaal is er echter, ondanks de duidelijke relatie met Regers idool Brahms, genoeg te beluisteren wat de moeite waard is.

Overigens geldt die geringe uitvoeringsdichtheid voor het merendeel van Regers muziek. Slechts enkele variatiewerken over thema’s van Hiller, Mozart en Beethoven houden repertoire, de rest is eigenlijk vergeten.

Jammer, vond het label Briljant Classics gelukkig ook, en dat resulteerde in een doos met elf cd’s waarin een breed beeld van Regers muziek wordt gegeven: symfonische werken, concerten, kamermuziek, orgel- en koorwerken. Van de cd’s zijn er enkele wel erg krap gevuld, zoals die met het pianoconcert, dat slechts 41 minuten duurt. Ook de inhoud van het cd-boekje stelt wat teleur. Alle titels staan vermeld in het Engels, terwijl dat normaal in de oorspronkelijke taal gebeurt. De teksten van de beide orkestliederen op cd 4 ontbreken.

Over de herkomst van de opnames had ook wel iets vermeld mogen worden. Het gaat hier om uitvoeringen die in Oost-Duitsland zijn gemaakt vóór de opheffing van het IJzeren Gordijn. En ik moet zeggen dat die opvallend goed zijn, zowel in muzikaal als in technisch opzicht. Het Gewandhausorchester en de Staatskapelle Dresden hoeven hier geen nadere toelichting, maar de Dresdner Philharmonie en de Staatskapelle Berlin blijken er ook wat van te kunnen. Verder zijn er uitvoeringen door solisten en dirigenten die hier nauwelijks bekend zijn. Zo heb ik met groeiende aandacht genoten van de Mozartvariaties opus 132 door het laatstgenoemde ensemble onder leiding van Heinz Bongartz. Alleen al omdat met deze uitgave dergelijke uitvoeringen weer voor het voetlicht komen is deze box een welkome aanwinst.

Behalve voor Johannes Brahms koesterde Reger een diepe verering voor Bach. Dat is vooral te horen in zijn omgang met het contrapunt. Zijn symfonische muziek wemelt van de imitaties, omkeringen en andere polyfone verwerkingsmogelijkheden. Bijna elk orkestwerk besluit met een fuga, en dan geen gewone, maar zelfs een dubbelfuga voor meer dan vier stemmen. Zo ingewikkeld mogelijk, daar hield hij van.

Aan de hier opgenomen koraalfantasieën voor orgel kunnen de liefhebbers trouwens ook hun hart ophalen. Van de beide gebruikte orgels –in Nijmegen en Breda– zijn de disposities in het boekje opgenomen.

Ook een uitzondering op de Oost-Duitse bron vormt de enige kamermuziek-cd. Daarop staat onder meer Regers zwanenzang, het meeslepende klarinetkwintet gespeeld door het Valerius Ensemble uit Enschede; een cd die ik eind jaren 90 al in deze krant besprak. De koor-cd valt wat tegen. Met name de ”Geistliche Lieder” opus 110 krijgen een wat pathetische uitvoering, waarbij de zuiverheid nogal eens in de verdrukking komt.

Overigens zijn het maar kanttekeningen bij een uitgave die veel lof verdient. Al was het alleen maar omdat Max Reger met deze box weer eens voor het voetlicht wordt gebracht.

Reger Collection – Concertos, Suites, Variations, Sacred Songs, Chamber Music – Herbert Blomstedt, Heinz Bongartz, Günther Herbig, Franz Konwitschny, Heinz Rögner, Otmar Suitner; Brilliant Classics (94663); 11-cd; ca. € 45,-; www.brilliantclassics.com

Allegro moderato, uit: Vioolconcert (opus 101)

Manfred Scherzer (viool) en Staatskapelle Dresden o.l.v. Herbert Blomstedt

Allegro con spirito, uit: Pianoconcert (opus 114)

Amadeus Webersinke (piano) en Dresdner Philharmonie o.l.v. Günther Herbig

Vivace, uit: Clarinet Quintet (opus 146)

Valerius Ensemble

Alle Menschen müssen sterben (opus 52)

Wouter van den Broek, orgel Stevenskerk Nijmegen

Ach, Herr, strafe mich nicht (opus 110)

Rundfunk-Solistenvereinigung Berlin

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl
Meer over
Gedraaid

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer