Wanneer: op 4 september 1948 de abdicatie, twee dagen later volgt de inhuldiging.

Aanleiding: Koningin Wilhelmina is moe en teleurgesteld. Na vijftig jaar op de troon ziet de vorstin dat zij haar idealen niet kan realiseren. Zij had gehoopt na de Tweede Wereldoorlog in een ander, vernieuwd Nederland terecht te komen.

Ook haar gezondheid is zwak. Om die reden is prinses Juliana al twee periodes regentes geweest: van 3 oktober tot 1 december 1947 en van 12 mei tot 30 augustus 1948. De eedaflegging van de prinses daarvoor vond de eerste keer plaats in de Ridderzaal; de tweede keer in de vergaderruimte van de Tweede Kamer.

Abdicatie: Op 4 september om 11 uur treedt koningin Wilhelmina in het Koninklijk Paleis op de Dam terug. Na de abdicatie stelt prinses Wilhelmina de nieuwe koningin om 12 uur aan het volk voor op het balkon van het paleis. Een moment waarop veel emoties loskomen. Prins Bernhard noemt het later een van de emotioneelste momenten van zijn leven.

Koningin Juliana, prins Bernhard en hun kinderen maken daarna een lange rijtoer door de hoofdstad in de open crème caleche. Die rijtoer vervangt de traditionele intocht van de troonopvolger in de hoofdstad.

Voorbereiding: Prinses Juliana vindt dat de plechtigheid op 6 september sober moet verlopen. Prins Bernhard denkt dat de Nederlanders na de ellende van de Tweede Wereldoorlog behoefte hebben aan een sprookje. Hij pleit voor een feestelijke ceremonie. Zo gebeurt het. De Nieuwe Kerk is kleurig, maar niet overdadig aangekleed.

De looproute voor de koningin en haar man is net als in 1898 overdekt met een pergola van visnetten.

De dag zelf: In de Nieuwe Kerk is een aantal dingen anders dan bij voorgaande inhuldigingen. Zo hangt er geen baldakijn boven de troon en zit er voor het eerst een echtgenoot –prins Bernhard– op het podium naast het nieuwe staatshoofd.

In de kerk zijn niet, zoals in 1898, alleen de naaste familieleden aanwezig, maar ook vertegenwoordigers van bevriende Europese vorstenhuizen. Opnieuw zijn er vorsten uit Nederlands-Indië. Deze keer staan ze niet bij de troonzetel, maar zitten ze op een prominente plaats in de kerk.

De plechtigheid –koningin Juliana komt om 11 uur de kerk binnen– verloopt verder niet veel anders dan in 1898.

Bij het verlaten van de kerk zingt het koor Gezang 184: „De Heer’ is mijn Herder.”

Prinses Wilhelmina gaat niet terug naar het paleis. Ze stapt gelijk in een auto naar elders. Als ze merkt dat er een rechercheur in de auto zit, wordt die pardoes uit de wagen gezet. Voor de prinses is het gewone leven nu echt begonnen. Ze vervult geen plichtplegingen meer.

Kerkdienst: Er is geen dienst in aansluiting op de inhuldigingsplechtigheid. Koningin Juliana, prins Bernhard en prinses Wilhelmina woonden zondagmorgen 5 september een dankdienst bij in de Amsterdamse Oranjekerk. Daar ging de hervormde oud-legerpredikant in Indonesië ds. J. C. Koningsberger voor.

Balkonscène: Na de inhuldigingsplechtigheid verschijnt de koningin met man en kinderen op het balkon. In de kerk waren de prinsessen Margriet en Marijke –later Christina– er niet bij. Nu op het balkon wel.

Feestelijkheden: De koningin maakt die middag een rijtoer door de stad. Deze keer in de gouden koets. De rit verloopt niet vlekkeloos, omdat op een paar plaatsen gedrang ontstaat en mensen flauwvallen.

Aan het begin van de avond is er een diner in het paleis. Daarna gaat de koninklijke familie met de gasten naar het Olympisch Stadion in Amsterdam. Daar kijken zij naar een lichtshow. Ook de stad is rijk verlicht.

Bijzonderheden: Voor het eerst wordt er via de radio verslag gedaan van de plechtigheid. De buitenlandse pers is in groten getale aanwezig.

Rond de inhuldiging zijn de ogen vooral gericht op de Engelse prinses Margaret, de jongere zus van koningin Elizabeth. Zij heeft in 1948 een sterrenstatus, vergelijkbaar met die van de latere Engelse prinses Diana.

De hervormde gemeente stelt voor tijdens de inhuldigingsplechtigheid een collecte voor de onkosten van de kerk te houden. De regering wijst dat af.

Dit is de vijfde en laatste aflevering in een serie over de inhuldigingen van Nederlandse koningen en koninginnen. Aan de inhuldiging van koningin Beatrix is eind januari uitvoerig aandacht besteed.