Analyse: Stapje op weg richting SGP-politica
DEN HAAG – De SGP zal vrouwen niet weren van kandidatenlijsten vanwege hun vrouw-zijn. Wat heeft dit partijbesluit voor consequenties voor de visie van de buitenwereld op de SGP, voor de partijorganisatie en voor de SGP-vrouwen?
De SGP heeft de discussie over de positie van de vrouw voorlopig afgerond. De partij zal vrouwen niet langer weren van lijsten, maar blijft wel op het standpunt staan dat vrouwen het regeerambt niet toekomt. Zaterdag bleek dat bijna 80 procent van de afgevaardigden deze constructie van het hoofdbestuur volgt.
De partij zit nu met een zekere spagaat in haar eigen regels. Formeel-juridisch bestaan er geen bezwaren tegen vrouwen op lijsten, maar principieel gezien wel. Het is dezelfde spagaat die zit in de uitspraak van de Hoge Raad van bijna drie jaar geleden. Door de aanvulling van het reglement zet de partij wel een stapje op weg richting vrouwelijke SGP-vertegenwoordigers.
Buitenwereld
Welke consequenties heeft het besluit van de SGP in de praktijk? Is de SGP nu af van het gedoe? Voorlopig wel, maar zeker niet definitief. De politiek verwelkomt het besluit van de partij. Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken gaf er al bij voorbaat zijn zegen aan. De fracties in de Tweede Kamer verwelkomen het besluit als „een eerste stap.”
Veel feller is het Proefprocessenfonds Clara Wichmann, de organisatie die alle rechtszaken over de SGP-vrouw op touw zette. Advocaat Barkhuijsen kondigde bij voorbaat al aan dat het vrouwenbesluit daadwerkelijk consequenties moet hebben en dat vrouwen niets in de weg gelegd mag worden.
Partijorganisatie
Maar of het zover zal komen dat vrouwen op SGP-lijsten komen? Dat valt te bezien. In ieder geval staat artikel 10 van het beginselprogramma als een paal boven water. Het is ook niet moeilijk voor de partij om vrouwen te weren. Want als kandidaten dit artikel niet onderschrijven, zou dat een reden kunnen zijn om de betrokkene niet op een kandidatenlijst te plaatsen. Dat een SGP-vrouw dit artikel kan onderschrijven, ligt niet voor de hand. Het niet onderschrijven zou een reden kunnen zijn om de vrouw af te wijzen, terwijl dan formeel het vrouw-zijn geen reden is voor de afwijzing. Verschillende SGP’ers redeneren langs deze lijnen.
Als deze redenering gemeengoed wordt, gaat de SGP met haar vrouwenstandpunt in zekere zin ondergronds. Maar partijvoorzitter Van Leeuwen wil daar niet aan. Artikel 10 is voor hem geen superbeginsel. Het gaat om een integrale afweging, zo zegt hij. Hij weet ook dat als er rechtszaken worden gevoerd omdat een vrouw vanwege haar vrouw-zijn niet op een kandidatenlijst zou mogen, de partij een dergelijk proces dan verliest.
De SGP zit feitelijk met hetzelfde probleem als het reformatorisch onderwijs. Dat mag praktiserende homoseksuelen en ongetrouwde stellen niet weren vanwege het feit dat ze samenwonen, maar dat willen de scholen feitelijk wel. Het komt meer en meer aan op de persoonlijke overtuiging van de leden.
Plaatselijk niveau
Betekent het dan dat er géén vrouwen op SGP-lijsten zullen komen? Dat is ook te stellig. In ieder geval zal het op landelijk niveau niet het geval zijn. Artikel 10 van het beginselprogramma stáát voor de meerderheid van de landelijke leiding. Maar op plaatselijk niveau zou dan zomaar anders kunnen liggen. Er zijn diverse kiesverenigingen in het land waar een meerderheid geen bezwaar heeft tegen een vrouw op kandidatenlijsten. In 2005 bleek bijvoorbeeld dat kiesverenigingen in Gorinchem, Zoetermeer, Amersfoort en Enkhuizen geen moeite hadden met een ChristenUnievrouw op een verkiesbare plaats. Dan is de stap naar een SGP-vrouw op de lijst niet zo groot meer.