BRUSSEL – De economische crisis heeft de roep om zondagswerk sterker gemaakt. Maar in veel landen komen er inmiddels mensen tegen in het geweer. Komende zondag is uitgeroepen tot ”Europese dag van de arbeidsvrije zondag”.
Nee, zegt Johanna Touzel van de European Sunday Alliance (ESA), dit is geen religieus initiatief. „Dan zouden wij in Brussel verkeerd zitten, want de Europese Unie heeft geen bevoegdheden op godsdienstig gebied.”
De ESA verdedigt de vrije zondag met twee argumenten. Het eerste is het gezinsleven. „Als de ouders ook op zondag werken, is het gezin nooit samen.” Het tweede is burgerschap. „Zonder vrije tijd is er nauwelijks ontmoeting. Toch is dat belangrijk voor de sociale samenhang.”
De economische crisis maakt de problemen groter. „Werkgevers zijn het met ons eens, maar ja, als ze juist nu niet op zondag werken, gaat de productie naar China. En de werknemers hebben vaak weinig keus.”
De ESA-woordvoerster heeft het gevoel dat dit in de voormalige Oost-Europese landen nog erger is. „Ook christenen in Polen en Hongarije vatten het begrip ”sociale wetgeving” vaak op als socialisme. Vervolgens zijn de supermarkten zeven dagen per week open. Het perspectief op de economie is heel liberaal.”
Welke taak heeft de EU hier?
„Momenteel ligt de Arbeidstijdenrichtlijn bij de Europese Commissie. In 1993 was daar in gezet dat de wekelijke rust „in principe de zondag omvat.” De Britten waren het daar niet mee eens en brachten dat voor het Europees Hof van Justitie. Dat sprak in 1996 uit dat onvoldoende was aangetoond dat werken op zondag slecht voor de gezondheid is.
De Commissie is nu bezig met een nieuwe versie van die richtlijn. Wij willen de erkenning van de vrije zondag er graag weer in. We hebben ook heel veel onderzoek verzameld waaruit blijkt dat zondagsrust inderdaad goed is voor de gezondheid.”
Hoe is de houding van de Commissie?
„Zeer gereserveerd. Vergeet niet dat zo’n richtlijn uitzonderlijk ingewikkeld is. En dan komt er ook nog eens groep die vraagt om een vrije zondag. Gelukkig hebben we medestanders in alle lidstaten. Ook in alle groepen in het Europees Parlement hebben we mensen.”
Het lijkt erop dat de organisaties die u steunen vooral zitten in het rooms-katholieke zuiden van Europa, en niet in het protestantse noorden. Klopt dat?
„Dat zou kunnen. Rooms-katholieken zijn hier door de katholieke sociale leer misschien meer bij betrokken. Daarom zijn ze vanouds bijvoorbeeld ook actiever in de vakbond. In Groot-Brittannië hebben wij het daarentegen wel meegemaakt dat ook christelijke Conservatieven zeiden dat ze voor de koopzondag waren. Er heerst daar meer een cultuur van geld verdienen. Engelsen gaan op zondag shoppen, terwijl Duitsers met hun gezin een boswandeling maken.”
Roept u komende zondag ook op naar de kerk te komen?
„De activiteiten worden verzorgd door nationale organisaties. Die leggen verschillende accenten. In het ene land planten bergbeklimmers een vlag op een berg, in het andere land houdt men een optocht.
Dit is duidelijk geen religieus initiatief. Anderzijds is rust wel voorwaarde om naar de kerk te kunnen gaan. Wij staan voor vrijheid voor iedereen.”
Dat hoor je ook bij liberalen: „Shoppen is ook zondagsrust, maar u bent er vrij in.”
„Het gaat ons om de gezamenlijke vrije dag. Het individu wordt pas mens in de relaties met anderen. Daar leven we van.
Behalve kerken zijn er daarom ook talloze andere organisaties die ons steunen. Heel veel vakbonden, maar ook het Duits Olympisch Comité, dat begrijpt dat er zonder vrije zondag geen sport meer zal zijn.”
Waarom valt deze Europese dag op 3 maart?
„Omdat keizer Constantijn op 3 maart 321 de zondag tot vrije dag uitriep.”
Dit is het eerste van vier artikelen over de Europese dag van de arbeidsvrije zondag.
