Israëlische familieroman van Zeruya Shalev

De relatie tussen Chemda en haar dochter Dina is altijd koel en vijandig geweest. Zoon Avner is haar lieveling. Echtgenoot Elik is jong gestorven, toen ze nog maar net verhuisd waren uit de kibboets naar een flatje in Jeruzalem.

De verhaallijnen van Dina en Avner wisselen elkaar af in en vloeien aan het eind in elkaar over. Beide hoofdpersonen zijn op zoek naar zichzelf, naar liefde en aandacht. Dina zoekt het in de adoptie van een jongen uit Rusland. Ooit was ze zwanger van een tweeling. Het meisje Nizan overleefde, maar de andere vrucht–een jongen– niet. Als bij Dina de overgang inzet, speelt het verlangen naar een zoon zo hoog op, dat ze tegen alle adviezen in een adoptieprocedure start. Ze zet alles op het spel om aan dit verlangen gehoor te geven, inclusief haar huwelijk en de relatie met haar dochter.

Avner zoekt de liefde in een platonische relatie met de minnares van een op jonge leeftijd overleden hoogleraar. De man lag naast Avners moeder in het ziekenhuis. Toen hij overleed, spoorde hij de minnares op via de rouwbijeenkomsten die werden georganiseerd.

De vrouw ontvangt hem bij zich thuis, laat zich door hem verzorgen. En hij luistert naar haar verhalen. Daar blijft het bij, aan meer lijkt Avner ook geen behoefte te hebben. Zijn huwelijk loopt ondertussen op de klippen, Avner trekt bij zijn moeder in.

Ondertussen wonen Nizan en Dina ook met regelmaat bij de oude Chemda. De zieke en geestelijk afwezige moeder krijgt zo onbedoeld de dominante rol die ze zo graag wil.

”Het hart van de familie” leest als een koud zwembad op een warme zomerdag. De eerste slagen zijn vervelend en moeizaam. Ben je er eenmaal door, dan blijf je er het liefst zo lang mogelijk in ronddobberen. Shalev schrijft in lange en complexe zinnen, samengesteld uit korte zinnetjes en citaten, die ze met komma’s aan elkaar verbindt. Aanhalingstekens gebruikt ze niet. Zo ontstaat een bepaalde cadans waar je als lezer even in moet komen. Het duurt bovendien wel twintig pagina’s voordat je een beetje begrijpt hoe de verhoudingen in het gezin liggen. Heb je doorgezet, dan gaan de personages voor je leven.

Zeruya Shalev is zelf geboren in een kibboets in Israël en later verhuisd naar Jeruzalem. Ze is afgestudeerd in de Bijbelwetenschappen en werkt als literair redacteur bij een uitgeverij. Ook adopteerde zij op latere leeftijd een zoon uit Rusland. In ”Het hart van de familie” zijn deze autobiografische elementen terug te vinden. Het is een echte Israëlische familieroman. Het leven heeft rafelranden, wat onverbloemd is opgeschreven. Shalev zet haar personages in al hun kwetsbaarheid en soms afstotelijkheid neer. Relaties zijn nooit vol rozengeur en maneschijn, ze kunnen niet met elkaar leven, maar ook niet zonder elkaar. Shalev werkt dat uitputtend uit en laat je als lezer daarbij alle zintuigen gebruiken. Ze vermijdt daarbij niet expliciete seksuele scènes, maar beperkt zich wel tot enkele uiterst korte scènes die binnen het huwelijk plaatshebben. Het verhaal wordt nergens plat, ook niet in het taalgebruik. Uiteindelijk draait dit boek om een oprechte zoektocht naar ware en gevende liefde, die uitmondt in een positief getoonzette en verrassende ontknoping. Dat maakt dit lijvige en soms stugge boek het lezen waard.

Boekgegevens

Het hart van de familie, Zeruya Shalev; uitg. Cossee, Amsterdam, 2012; ISBN 978 90 593 6368 7; 448 blz.; € 21,90.

Israëlische familieroman van Zeruya Shalev

Cultuur & boeken

RD.nl in uw mailbox?