De binnenwegen tussen Dokkum en Moddergat, een rijafstand van ongeveer een kwartier, zijn kronkelig en glad van de blubber die tractoren op het wegdek achterlaten. Er rijden op deze woensdagmorgen maar weinig auto’s. Twee ambulances komen met loeiende sirenes voorbij. Daar achteraan een politieauto.

Moddergat, in het uiterste noordoosten van Friesland, vormt samen met het naast­gelegen Paesens een tweelingdorp. Samen hebben ze zo’n 500 inwoners. Een hoge dijk scheidt Moddergat van de Waddenzee.

Riekje Gorter, vrijwilligster bij museum ’t Fiskershúske, beaamt dat de streek een krimpgebied is. „Mensen trekken hier weg. Er is te weinig werk. De fabrieken en winkels zijn in Dokkum.” Volgens haar staan veel huizen te koop. Dat ziekenhuis De Sions­berg afslankt, vindt ze een slechte zaak. „Mensen met een hartafwijking zijn straks aangewezen op Leeuwarden of Groningen.” De Friese hoofdstad ligt op 45 minuten rijden. Groningen is nog tien minuten verder.

Ook haar dorpsgenoten Nico en Lia Straver, die jaren geleden voor hun rust en gezondheid vanuit Gouda naar Friesland verhuisden, zien een nog beperkter zorgaanbod niet zitten. Lia: „Toen onze jongste dochter in het ziekenhuis in Leeuwarden lag, konden we haar alleen ’s middags bezoeken. De avondspits was te druk.” Volgens haar is de zorg in De Sionsberg in Dokkum nu al te beperkt. „Dat wordt alleen nog maar erger.”

Hun buurman Taeke Visse, is initiatiefnemer en voorzitter van Red De Sionsberg, een comité dat zich inzet voor het behoud van het kleinste zelfstandige ziekenhuis van Nederland. Aanvankelijk zou De Sionsberg slechts een polikliniek worden. Maar dat is na de fusie met een ziekenhuis in Drachten van de baan. Er was al geen afdeling intensive care. Nu verdwijnen sowieso de cardiologie en de kinderafdeling. Bevallen kan alleen in Leeuwarden. Visser: „Als de geboortezorg verdwijnt, gaan jonge gezinnen niet meer in dorpen als Moddergat wonen. Ze zitten dan te ver van het zieken­huis.” Het gevolg is volgens hem een verdere ver­grijzing van de streek.

Visser vindt dat De Sionsberg een volwaardig ziekenhuis moet blijven. De landelijke eis is dat mensen binnen 45 minuten in een ziekenhuis kunnen zijn. Maar als De Sionsberg sluit, is dat volgens Visser onhaalbaar. „Op deze manier komen ongeveer 8000 mensen uit dorpen in het noorden van Friesland en het westen van Groningen te ver van een ziekenhuis te wonen. Maar ook mensen in een krimpgebied hebben recht op goede zorg.”

Financiële problemen zijn de oorzaak van het inkrimpen van De Sionsberg. De fusie met het ziekenhuis in Drachten heeft al wat lucht gegeven. Intern beraden werkgroepen zich erop welke zorg verdwijnt en welke blijft, zegt Michiel ter Laan, interim-hoofd communicatie bij De Sionsberg. „We zullen ons vooral richten op ouderen. Er is veel vergrijzing in de omgeving.”

Gynaecologie verdwijnt per 
1 mei 2013. Een van de redenen is dat de operatie­kamers niet meer 24 uur per dag beschikbaar zullen zijn. Volgens Ter Laan wordt wel zogenoemde laagcomplexe zorg aangeboden. Dat betekent dat mensen die een arm breken in Dokkum terechtkunnen.

Maar hoe zit het met mensen die door de afstand niet binnen 45 minuten na het bellen van het alarmnummer in een volwaardig ziekenhuis kunnen liggen? „Op de Waddeneilanden is dit ook al het geval. We kijken op welke manier we verantwoord zorg kunnen leveren.”

Dit is het zesde deel in een serie over gebieden die kampen met bevolkingskrimp.

Succes in strijd voor goede zorg

De Christen­Unie in Provinciale Staten van Groningen strijdt al jaren voor goede zorg in krimpgebieden. Vorige week kwam er goed nieuws: de ziekenhuizen in Delfzijl en Winschoten, die niet meer volwaardig kunnen draaien, worden vervangen door een nieuw ziekenhuis in Scheemda. Het gaat samenwerken met het Universitair Medisch Centrum Groningen, waardoor er weer gynaecologie kan worden aangeboden. CU-Statenlid Van der Graaf: „Een specialist moet een bepaald aantal handelingen per jaar uitvoeren om de zorg te kunnen blijven bieden. Het vereiste aantal handelingen was in de streekziekenhuizen steeds moeilijker haalbaar. In Noord- en Oost-Groningen woonden te weinig mensen om een afdeling gynaecologie in stand te kunnen houden op twee locaties. Scheemda ligt centraal, daar wonen wel voldoende mensen in de buurt.”

Van der Graaf stelde eerder dit jaar Statenvragen over de aanrijtijden van ambulances, die volgens onderzoek op meerdere plaatsen in Groningen regelmatig worden overschreden. Gedeputeerde Staten antwoordden daarop dat de afgelopen jaren de ambulances op betere locaties zijn gestationeerd. Dat maakt de aanrijtijden korter.