20.24 uur – De redactie van RD.nl sluit het liveblog.

18:17 uur – Wilders: verkiezingen vlak na de zomer: PVV-leider Geert Wilders pleit voor verkiezingen vlak na de zomer, niet ervoor. Dat zal hij zijn fractie dinsdag voorstellen, zo heeft hij maandag laten weten.

18.14 uur – Kiesraad: 27 juni te vroeg: De Kiesraad noemt het erg kort dag om de verkiezingen op 27 juni te houden, zoals een meerderheid van de Tweede Kamer zou willen. De Kiesraad noemt woensdag 5 september „vanuit verkiezingstechnisch oogpunt de eerste reële datum.” Volgens de raad heeft een eerder tijdstip, zoals 27 juni, ingrijpende gevolgen. Zo hebben nieuwe partijen geen mogelijkheid om met een ’naamlijst’ mee te doen omdat de registratietermijn verstreken is. Ze kunnen dan alleen meedoen onder ’nummer’. Ook voor kiezers in het buitenland komt 27 juni te vroeg omdat kiezers buiten Nederland dan slechts enkele weken de tijd hebben om zich te laten registeren. Ook zouden partijen en gemeenten, met name in het Caribisch gebied, te weinig tijd hebben om zich voor te bereiden.

17.54 uur – Ontslagbrief: Lees hier de ontslagbrief die Rutte aanbood aan de koningin.

16.56 uur – Nog geen besluit over verkiezingen: De Tweede Kamer heeft nog geen besluit genomen over een datum voor nieuwe verkiezingen. Een kleine meerderheid zou voor verkiezingen op 27 juni zijn; een grote minderheid wil verkiezingen na de zomer. De Kamer praat dinsdag in een debat met premier Mark Rutte verder over een verkiezingsdatum.

16.50 uur – Van der Staaij over de verkiezingsdatum: Van der Staaij (SGP) zegt na het overleg niets over wat andere partijen in het overleg naar voren brachten. Wel is de SGP er voorstander van snel verkiezingen te organiseren omdat dat nodig is voor een goede crisisaanpak. Ook SP-leider Roemer zegt niets over wat de meerderheid van het overleg vond. De SP is voorstander van zo snel mogelijk verkiezingen. Ook PvdA-leider Samsom wil verkiezingen zo snel mogelijk.

16.48 uur – Brinkman: 27 juni verkiezingen: Hero Brinkman zegt voor de camera van de NOS na afloop van het overleg dat er een meerderheid is om op 27 juni verkiezingen te houden. Brinkman is er verontwaardigd over.

16.46 uur – Fractievoorzitters bij elkaar: Vanaf 16.00 uur zijn de fractievoorzitters van de Tweede Kamerfracties bij elkaar geweest om te spreken over wanneer er verkiezingen zijn.

16.44 uur – Ferrier en Koppejan: Het CDA-Tweede Kamerlid Kathleen Ferrier had „in eerste instantie een gevoel van opluchting dat het voorbij is”, toen ze zaterdag hoorde dat het Catshuisberaad was geklapt. Samen met collega Ad Koppejan stond ze vanaf het begin zeer kritisch tegenover de samenwerking met de PVV. Ferrier wilde er maandag verder niet veel over zeggen. „Ik heb altijd gezegd: ik hoop dat mijn sombere voorspellingen niet uitkomen.” Ferrier keert na de verkiezingen vermoedelijk niet terug in de Tweede Kamer. Haar collega Koppejan liet maandag weten „met een bezwaard gemoed” kennis te hebben genomen van het besluit van de PVV.

16.36 uur – CU wil enkele plannen controversieel verklaren: De ChristenUnie wil dat enkele plannen van het kabinet controversieel worden verklaard, zoals het sociaal leenstelsel voor studenten in de masterfase, het verpakkingenakkoord van staatssecretaris Atsma (I&M), de introductie van winstuitkeringen in de zorgsector, verhoging van griffierechten, aanscherping van de regels voor de gezinshereniging van asielzoekers en de Wet Werken naar Vermogen die meer arbeidsgehandicapten richting regulier werk moet loodsen.

16.29 uur – Rente loopt op; AEX onder 300 punten: Beleggers hebben maandag negatief gereageerd op het mislukken van de onderhandelingen in het Catshuis. De rente op 10-jarige staatsobligaties liep op, een indicatie dat het duurder wordt voor Nederland om geld te lenen. De rente op Nederlandse 10-jarige leningen liep op tot 2,43 procent. Vrijdag stond de rente op ongeveer 2,3 procent. Het verschil met de rente op Duitse obligaties klom tot bijna 78 basispunten (0,78 procentpunt). Dat is ruimschoots het hoogste niveau van dit jaar. De AEX-index van de Amsterdamse effectenbeurs is maandagmiddag kortstondig door de grens van 300 punten gezakt. Daarmee kwam de hoofdgraadmeter van het Damrak op het laagste punt sinds 20 december vorig jaar.

16.18 uur – Vakbeweging wil de ijskast vullen: De vakcentrales FNV, CNV en MHP roepen de politiek op om een aantal pijnlijke kabinetsplannen in de koelkast te zetten. Daarbij gaat het onder meer om bezuinigingen op het passend onderwijs, de bijstand, sociale werkplaatsen en de Ziektewet. „Nu premier Mark Rutte het ontslag van zijn kabinet heeft aangeboden, moet een pas op de plaats worden gemaakt bij plannen die zo veel mensen raken”, aldus FNV-voorzitter Agnes Jongerius maandag.

16.09 uur – CDA voelt zich belazerd: De CDA-fractie voelt zich belazerd. Dat zei fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma maandagmiddag. Volgens zijn fractie was het onnodig dat de PVV zaterdag de stekker uit de gedoogconstructie trok. Van Haersma Buma noemde dat „buitengewoon teleurstellend.” Hij wilde niets zeggen over een datum van nieuwe verkiezingen. Ook ging hij niet in op vragen of hij zich gaat kandideren voor het lijsttrekkerschap van het CDA.

16.05 uur – Ontslag kabinet officieel: De Rijksvoorlichtingsdienst bevestigt wat iedereen al wist: Rutte heeft bij koningin Beatrix het ontslag aangeboden van alle ministers en staatssecretarissen, met ingang van heden. De koningin heeft de ontslagaanvraag in overweging en verzoekt het kabinet dat te blijven verrichten in belang van het Koninkrijk noodzakelijk is.

16.04 uur – Rutte weg bij Beatrix: Premier Rutte is vertrokken uit Huis ten Bosch.

16.02 uur – Fotoserie: Bekijk hier een fotoserie over de politieke ontwikkelingen van vandaag.

15.51 uur – Ontwikkelingsorganisaties zijn blij: De Nederlandse ontwikkelingsorganisaties reageren opgelucht op het mislukken van het Catshuisoverleg. Dit lieten ze maandag via de brancheorganisatie Partos weten. „We zijn opgelucht dat het Catshuisplan voor een forse ingreep op het budget van ontwikkelingssamenwerking –bovenop de 1 miljard korting uit het regeerakkoord– van tafel is. Het is duidelijk dat Nederland in een moeilijke economische situatie verkeert, maar de allerarmsten mogen niet de rekening van onze economische crisis gepresenteerd krijgen.”

15.44 uur – PVV heeft weinig toekomst: „De PVV heeft weinig toekomst nu ze in de oppositie blijven hangen”, betoogt politicoloog Rinus van Schendelen (Erasmus Universiteit Rotterdam). Lees hier een interview met hem.

15.34 uur – Crisis in de Senaat: De Tweede Kamer moet bekijken welke onderwerpen te veel haken en ogen hebben om met een demissionaire minister te bespreken, maar dat geldt ook voor de Eerste Kamer. Zo is er dus een dikke kans dat bijvoorbeeld de nationale politie, aanvaard door de Tweede Kamer, langdurig in de ijskast gaat.

15.22 uur – Ministers baan kwijt?: De kabinetscrisis heeft niet alleen grote gevolgen voor Nederland, maar ook voor de carrière van de ministers. Zo is het maar de vraag of minister Hillen (64), Opstelten (68) en Rosenthal (66) vanwege hun leeftijd ooit zullen terugkeren op een ministerspost.

15.14 uur – Wilders naar de VS?: Het anti-islam boek van Wilders dat binnenkort officieel uitkomt, dient volgens jurist Sander Terphuis gezien te worden als een sollicitatiebrief voor een topfunctie in de VS. Dat schrijft hij in een opinieartikel in de Volkskrant.

15.01 uur – Oud-premier Van Agt over de crisis: „De zweer is opengebroken”, zo vat oud-premier Dries van Agt de huidige politieke crisis samen. Het komt op een ongelukkig moment, maar „anders was het op een ander ongelukkig moment gekomen.” Zijn eigen partij, het CDA, staat er in de peilingen ook nog eens bar slecht voor. Daarbij is er nog niet echt een voorman uitgekozen die de kar moet trekken bij de komende verkiezingen. „Nu uiterste snelheid geboden is en elke dag een verloren dag is, zou ik kiezen voor Sybrand van Haersma Buma”, aldus Van Agt desgevraagd.

14.09 uur – Rutte bij Beatrix: Premier Mark Rutte is maandagmiddag even voor 14 uur aangekomen bij koningin Beatrix op Paleis Huis ten Bosch. Hij informeert haar daar over de ontstane politieke situatie sinds de PVV zaterdag de gedoogsteun voor het minderheidskabinet van VVD en CDA introk. Rutte nam niet de hoofdingang van het paleis, waar veel televisieploegen staan, maar een andere ingang.

13.57 uur – Pechtold (D66) bereid tot ingrijpende maatregelen: D66-leider Alexander Pechtold is bereid ingrijpende maatregelen te steunen die het mogelijk moeten maken dat de Kamer het met het minderheidskabinet van VVD en CDA voor 1 juni eens wordt over een volwaardige begroting voor 2013. Pechtold denkt dat hij sommige maatregelen uit de zaterdag gestrande Catshuisonderhandelingen kan steunen, zoals de nullijn voor ambtenaren. Dat levert al 4 miljard euro op. Ook is hij bereid een btw-verhoging te steunen, al wellicht niet zo veel als de 4,7 miljard die VVD en CDA wilden ophalen. Pechtold wil maatregelen op de woningmarkt en tegelijk de overdrachtsbelasting op 2 procent houden.

13.46 uur – Ruth Peetoom kijkt vooruit naar verkiezingen: CDA-partijvoorzitter Ruth Peetoom wil zo snel mogelijk vooruitkijken naar nieuwe verkiezingen. Dat zei ze maandag voordat ze met de CDA-Tweede Kamerfractie in beraad ging. Het CDA moet een nieuwe partijleider en lijsttrekker kiezen. Een aantal kopstukken in de partij heeft eerder aangegeven daarvoor niet beschikbaar te zijn. Onder hen vicepremier Maxime Verhagen, oud-minister Camiel Eurlings en de huidige minister van Financiën Jan Kees de Jager. CDA’ers die genoemd worden als mogelijke kandidaat zijn fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma en staatssecretaris Henk Bleker.

13.28 uur – 588 in functie geweest: Het kabinet Rutte was 558 dagen in functie voordat het ontslag aan de koningin maandag werd aangevraagd. Sinds de oorlogsjaren zaten slechts 3 van de in totaal 27 kabinetten korter. Jan Peter Balkenende ging bij zijn eerste kabinet na slechts 86 dagen naar de koningin, Van Agt-II viel na 223 dagen en Biesheuvel-I na 380 dagen. Het is overigens opvallend dat deze kabinetten ook allemaal in het tweede jaar van het decennium vielen, in respectievelijk 2002, 1982 en 1972.


13.21 uur – Dinsdag debat: De Tweede Kamer gooit zijn agenda voor dinsdag totaal om. Dinsdag zal er een debat plaatshebben over de ontstane crisis. Er zal de premier worden gevraagd een verklaring af te leggen, waarop de partijen dan in volgorde van grootte zullen reageren. Dat zei Kamervoorzitter Gerdi Verbeet maandag na een bijeenkomst met alle fractievoorzitters. Over verkiezingen of de inzet van een informateur zijn geen besluiten genomen, zei Verbeet. Dat komt naar het zich laat aanzien dinsdag aan de orde.


13.14 uur – Samenvatting van het nieuws: Lees hier een samenvatting van het nieuws van maandagmorgen.


12.58 uur – „Ontpoldering Hedwige in de ijskast”: Zeeland hoeft niet bang te zijn dat de Europese Commissie erop zal aandringen de Hedwigepolder snel onder water te zetten. Dat heeft het Zeeuwse Statenlid Johan Robesin gezegd tegen Omroep Zeeland. Volgens Robesin gaat het dossier „nu gewoon een jaar de ijskast in”, en zal tijdens een volgende kabinetsperiode over de kwestie worden besloten.


12.55 uur – Rutte om 14.00 uur naar Beatrix: Premier Rutte gaat om 14.00 uur naar koningin Beatrix in Huis ten Bosch om het ontslag van zijn eerste kabinet aan te bieden.


12.53 uur – Nieuwsuitzendingen: De extra journaals en nieuwsuitzendingen van de NOS en RTL hebben zaterdag en zondag extra kijkers getrokken. De extra journaals besteedden aandacht aan het mislukken van het Catshuisoverleg. Ook de reguliere uitzendingen van beide nieuwsprogramma’s trokken meer kijkers dan bijvoorbeeld de zaterdag en zondag de week ervoor.


12.41 uur – EU vertrouwt regering: De Europese Unie heeft er vertrouwen in dat Den Haag zich aan de Europese spelregels houdt, zoals het beperken van het begrotingstekort tot maximaal 3 procent van het bruto binnenlands product. Dat zei een woordvoerder van Europees Commissaris Olli Rehn (Euro) maandag in Brussel. De zegsman stelde grappend, en in het Nederlands, dat hij speciaal voor de gelegenheid een oranje das had aangetrokken. Hij benadrukte dat het besluit over het beperken van het begrotingstekort niet door „Brussel” is genomen, maar door de nationale regeringen en parlementen.


12.34 uur – Ondernemers over crisis: Ondernemers roepen politieke partijen in de Tweede Kamer op zich nu niet zozeer druk te maken over verkiezingen, maar om samen te werken aan een begroting voor volgend jaar. Deze oproep hebben de drie ondernemersorganisaties VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO Nederland maandag in een gezamenlijke verklaring gedaan.


12.20 uur – Wilders kon zijn vingers aflikken: Wilders kon tevreden zijn met de afspraken die in het Catshuis zijn gemaakt, schrijft de redactie politiek van het RD maandag.


12.18 uur – Ministers zeggen niets: De ministers zeggen niets na afloop van de ministerraad. Ze verwijzen naar premier Rutte.


12.07 uur – Kabinet biedt ontslag aan: Rutte gaat ontslag van zijn kabinet aanbieden.


12.06 uur – Problemen met Europa: Het versplinterde politieke landschap vertroebelt het uitzicht op een stabiel landsbestuur, juist op het moment dat handelen harder nodig is dan ooit. Lees hier de analyse van RD-journalist Marcel ten Broeke.


12.04 uur – Ministerraad is afgelopen: De ministerraad is afgelopen. Minister Hillen komt als eerst naar buiten.


11.52 uur – Rutte naar koningin: Premier Rutte gaat naar de koningin om haar te informeren over de ontstane politieke situatie, meldt de RVD. Het is niet bekend of Rutte de koningin het ontslag van het kabinet gaat aanbieden.


11.48 uur – VVD-fractie wil verkiezingen: De VVD-fractie is unaniem voor nieuwe verkiezingen. De kiezer moet zo spoedig mogelijk aan het woord komen, aldus fractievoorzitter Stef Blok van de regeringspartij maandagochtend na het fractieberaad van de liberalen over de ontstane politieke crisis. Bij het begin van de fractievergadering klonk kort applaus. Volgens Blok lieten de Kamerleden zo hun waardering blijken voor de inzet van de VVD-onderhandelaars.


11.45 uur – Fractievoorzitters bij Verbeet: De voorzitters van de fracties komen maandag om 12 uur bijeen om met Tweede Kamervoorzitter Gerdi Verbeet te overleggen over de ontstane politieke situatie. Ze moeten onder meer de agenda van deze week bespreken. Mogelijk wordt ook gesproken over de rol van koningin Beatrix deze week. De Kamer wijzigde een maand geleden het eigen reglement van orde, wat tot gevolg heeft dat het staatshoofd geen rol meer speelt bij de kabinetsformatie. Of dat in de huidige politieke crisis ook geldt, is nog niet duidelijk.


11.43 uur – Van der Staaij over de politieke crisis: SGP-fractievoorzitter Van der Staaij is „erg teleurgesteld” dat het Catshuisoverleg is mislukt. „Ik heb grote zorgen nu er bij de economische crisis ook een politieke crisis is gekomen.” Lees hier het hele interview.


11.37 uur – Einde ministerraad in zicht: De RVD meldt dan het einde van het kabinetsberaad in zicht is.


11.11 uur – Geen zwartepiet, maar sinterklaas: De PVV mag dan misschien niet „zwartepieten”; doordat zij geen verantwoordelijkheid neemt voor broodnodige bezuinigingen hangt zij ten onrechte wél de sinterklaas uit, staat maandag in het commentaar van het Reformatorisch Dagblad.


11.05 uur – SGP dreigde steun in te trekken: Voordat de PVV zaterdag de samenwerking met CDA en VVD opzegde, dreigde de SGP haar constructieve houding ten opzichte van de coalitie in te trekken. De geplande bezuiniging van een miljard euro op ontwikkelingssamenwerking was voor de partij „onaanvaardbaar”, zo zegt Van der Staaij vandaag in het Reformatorisch Dagblad. De gedoogcoalitie kwam uiteindelijk met een plan om de bezuiniging te matigen tot 500 miljoen in 2013.

10.49 uur – Verkiezingen over 80 dagen: Als er nieuwe verkiezingen komen, duurt het nog ongeveer 80 dagen voor de kiezers naar de stembus kunnen gaan. Dat is bepaald in de Kieswet, die voorschrijft dat partijen maximaal 40 dagen de tijd hebben om een kandidatenlijst in te dienen na het moment dat koningin Beatrix de val van het zittende kabinet heeft geaccepteerd.


10.42 uur – Kroes: Commissie wil eind van de maand een plan: Eurocommissaris Neelie Kroes heeft in het NOS Radio 1 Journaal gezegd dat Nederland voor het eind van de maand een plan op tafel moet leggen om het begrotingstekort terug te brengen. Kroes herhaalde dat ze vindt dat PVV-leider Wilders Brussel niet als zondebok moet aanwijzen. „Het is dom, het is onwaar, het leidt af en het lost niets op.” De Europese begrotingsregels zijn onder meer door de Nederlandse regering opgesteld, en Brussel voert die uit, zei Kroes.


10.25 uur – RMU over de crisis: De RMU vindt het zeer teleurstellend dat de regering met de gedoogpartner niet in staat bleek om tot een akkoord te komen. In de huidige politieke situatie roept de RMU alle politieke partijen op om op het economische terrein het eigen belang opzij te zetten en het landsbelang daadwerkelijk te dienen. Lees hier meer.


10.19 uur – Regering niet gevallen: Hoewel de politieke crisis stevig is, zit het kabinet nog steeds. Nu al 556 dagen, 23 uren, 20 minuten, 56 seconden.


10.08 uur – Sap wil informateur: Er moet zo snel mogelijk een onafhankelijk informateur benoemd worden, bij voorkeur gekozen door de Tweede Kamer. GroenLinks-leider Jolande Sap gaat dit voorstellen tijdens een debat dat waarschijnlijk dinsdag plaatsvindt, zo zei ze maandag tegen het RTL Z Nieuws.


9.50 uur – Reconstructie Volkskrant: Lees hier een boeiende reconstructie over hoe het er zaterdag in het Catshuis aan toeging.


9.30 uur – Ministerraad begonnen: De ingelaste ministerraad over de politieke crisis is begonnen rond half tien.


9.15 uur – Rutte naar koningin?: De verwachting is dat de premier na de ministerraad naar koningin Beatrix gaat om het ontslag van zijn kabinet aan te bieden. Het staatshoofd kan dan mogelijk later maandag advies inwinnen bij haar vaste adviseurs als de vicepresident van de Raad van State, Piet Hein Donner, en de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer.


9.10 uur – Nederlandse rente: Het renteverschil tussen Duitse en Nederlandse obligaties is maandagochtend verder gestegen. De rente op Nederlandse 10-jarige obligaties liep na de mislukte onderhandelingen over de miljardenbezuinigingen op, terwijl het rendement op vergelijkbaar Duits staatspapier daalde.


9.00 uur – AEX in mineur: De Amsterdamse beurs is maandag lager aan de nieuwe handelsweek begonnen. Ook de andere Europese beurzen openden met verliezen. Sterke bedrijfsresultaten van onder meer Philips dreigen ondergesneeuwd te raken door de politieke onzekerheid in Frankrijk en Nederland. De AEX-index in Amsterdam noteerde in de vroege handel 1,7 procent lager op 304,05 punten.


8.15 uur – Samsom wil samenwerken met VVD: PvdA-leider Diederik Samsom is bereid na de verkiezingen te regeren met de VVD van premier Mark Rutte, bijvoorbeeld in een paars-plusvariant. Lees hier meer.


7.45 uur – Zwartepieten: Zwartepieten hoort erbij tijdens een politieke crisis. Maar Wilders zegt daar niet aan mee te willen doen.


7.29 uur – De ochtendkranten: De ochtendkranten schrijven kritisch over de crisis in politiek Den Haag. Lees hier een bloemlezing.