DEN HAAG – Het coalitieoverleg over aanvullende bezuinigingen van zo’n 14 miljard euro is zaterdag stukgelopen. Wilders kon niet instemmen met het pakket bezuinigingen, en liet de „onzinnige Brusselse eis” los. Rutte zei dat nieuwe verkiezingen voor de hand liggen. Lees in dit liveblog de gebeurtenissen van zaterdag 21 april.
20.56 uur: Liveblog gesloten – De redactie van RD.nl sluit nu dit liveblog.
20.30 uur: Punten uit bezuinigingspakket – De NOS heeft de belangrijkste punten uit het Catshuisakkoord op een rijtje gezet: AOW in 2015 naar 66, btw naar 7 procent (laag tarief) en 21 procent (hoog tarief), hypotheekrenteaftrek geldt niet meer voor nieuwe aflossingsvrije hypotheken en studiefinanciering wordt leenstelsel.
20.25 uur: Peiling – Maurice de Hond is een peiling gestart, meldt hij op Twitter. Morgenochtend om 11.00 uur de resultaten.
20.05 uur: SGPJ – Jacques Rozendaal (voorzitter SGPJ) twittert dat de SGPJ maandag als eerste de campagnewebsite lanceert.
20.00 uur: Koopdrachtdaling in 2013 – Het bezuinigingspakket zou vooral volgend jaar tot koopkrachtproblemen hebben geleid. In het jaar erna zouden de meeste huishoudens dankzij belastingmaatregelen weer meer te besteden hebben gehad. Volgens het CPB hadden door het pakket vooral laagbetaalde werknemers en 65-plussers flink moeten inleveren in 2013.
19.44 uur: Chronologie – De gedoogconstructie heeft 19 maanden stand gehouden. Lees hier hoe het begon na de verkiezingen van 9 juni 2010, en hoe het vandaag eindigde.
19.32 uur: Uitzending GrootNieuwsRadio – Vanaf 20:00 wordt er op GrootNieuwsRadio gesproken over het mislukken van de Catshuisonderhandelingen. Onder andere CU-leider Arie Slob en een ND-journalist zijn te gast, twittert directeur Nico Schipper.
19.27 uur: EU volgt situatie Nederland – De Europese Commissie volgt de ontwikkelingen in Nederland op de voet. Dat zei de woordvoerster van Barroso. „Natuurlijk volgen we de situatie, maar op dit moment kunnen we inhoudelijk nog niet reageren”, aldus de zegsvrouw.
19.16 uur: CDA zoekt leider – Het CDA moet versneld op zoek naar een nieuwe partijleider en lijsttrekker nu nieuwe verkiezingen onontkoombaar lijken. Partijvoorzitter Ruth Peetoom liet enkel dagen terug weten te werken aan een voorstel om de nieuwe leider aan te wijzen. Een van de opties is een lijsttrekkersverkiezing. Bronnen lieten zaterdag nog eens weten dat vicepremier Maxime Verhagen „absoluut niet” beschikbaar is om de partij te leiden. Ook kopstukken als oud-minister Camiel Eurlings en minister van Financiën Jan Kees de Jager zeggen niet beschikbaar te zijn. Mogelijk maakt fractieleider Sybrand van Haersma Buma een kans.
18.50 uur: Internationale pers – Ook de internationale pers bericht over het mislukken van het Catshuisoverleg. Bijvoorbeeld The New York Times en diverse Duitse media waaronder Die Presse.
18.47 uur: Hero Brinkman – Morgenmiddag om 3 uur beslist Hero Brinkman of hij meedoet aan verkiezingen. Dat twittert NOS-radioverslaggever Joost Vullings.
18.36 uur: Dictaat coalitie was zwaarder dan van Brussel – Lees het artikel van politiek verslaggever Marcel ten Broeke.
18.25 uur: Verklaring Rutte – De VVD heeft de tekst gepubliceerd van de verklaring die Rutte uitsprak eerder deze middag.
18.14 uur: Doorrekening Catshuispakket – Het Centraal Planbureau (CPB) heeft de doorrekening van het Catshuispakket gepubliceerd. Lezen kan hier (pdf).
18.08 uur: Fotoserie – Bekijk de fotoserie over het mislukken van de Catshuisonderhandelingen.
17.54 uur: Triple A-status – De mislukte onderhandelingen in het Catshuis kosten Nederland aanzien op de financiële markten. Dat zeiden vooraanstaande economen zaterdag tegen het ANP. „De markten worden hier bloednerveus van. De rente op staatsleningen loopt op en als blijkt dat die stijging structureel is dan komen de kredietbeoordelaars met hun afwaarderingen”, zei hoogleraar financiële economie Sylvester Eijffinger. „Dit kost Nederland de triple A-status. We gaan Frankrijk en Oostenrijk achterna.” Ook hoogleraar economie Sweder van Wijnbergen voorziet een reactie op de markten. „Dat betekent niet dat we in een klap Italië worden, maar er moet nu wel snel een duidelijke visie op de aanpak van de overheidsfinanciën komen.” De grote kredietbeoordelaars Moody’s, Standard & Poor’s en Fitch wilden zaterdag desgevraagd niet op de ontwikkelingen in Nederland ingaan.
17.37 uur: Reactie MKB – Hans Biesheuvel, voorzitter van brancheorganisatie MKB Nederland, is onaangenaam verrast door het mislukken van het Catshuisoverleg. Op BNR Nieuwsradio noemt hij de gebeurtenissen van zaterdag „slecht voor Nederland.” Biesheuvel ziet weinig heil in verkiezingen, want „die zouden weer onzekerheid geven.” Het lijkt hem zinvoller dat VVD en CDA in de Tweede Kamer zo veel mogelijk steun proberen te krijgen voor het akkoord dat ze al hebben bereikt. „Neem je verantwoordelijkheid, laat het landsbelang tellen”, is zijn oproep.
17.35 uur: Minister van Financiën – Minister Jan Kees de Jager van Financiën komt meteen terug naar Nederland in verband met het mislukken van het Catshuisoverleg. De minister is nu nog bij de jaarvergadering van IMF en Wereldbank in Washington, maar besloot onmiddellijk en eerder dan gepland terug te vliegen toen hij hoorde over de ontwikkelingen in Den Haag.
17.21 uur: Verbijstering – VVD en CDA zijn verbijsterd over de terugtrekking van de PVV bij de Catshuisonderhandelingen, zo vat NOS-verslaggever Dominique van der Heyde de mislukking van de Catshuisonderhandelingen samen. CDA-fractievoorzitter Van Haersma Buma spreekt over „een bittere teleurstelling.”
17.08 uur: Bezuinigingspakket – VVD, CDA en PVV waren het in principe eens over een bezuinigingspakket van 14,2 miljard euro. Dat had het begrotingstekort van Nederland in 2013 teruggebracht naar 2,8 procent, zei VVD-fractievoorzitter Stef Blok. Er was besloten om het lage btw-tarief van 6 naar 7 procent te brengen en het hoge tarief van 19 naar 21 procent. Dat had 4,7 miljard euro opgeleverd, maar zou later weer zijn teruggeven via een verlaging van de inkomstenbelasting. Ook waren de partijen het vorige week eens over een snellere verhoging van de AOW-leeftijd. Die zou al in 2015 naar 66 zijn gegaan. Verder zou een bevriezing van de ambtenarensalarissen 4 miljard euro opbrengen. Bezuinigingen in de zorg zouden 1,8 miljard euro opbrengen, onder meer door per recept een eigen bijdrage van 9 euro te vragen.
17.01 uur: Verklaring Wilders – Ook de persconferentie van Geert Wilders staat online, aan de rechterkant van deze pagina.
16.55 uur: Reactie CNV – CNV-voorzitter Jaap Smit zegt dat het mislukken van het Catshuisberaad „geen goed signaal is voor de Nederlandse economie.” De drie partijen die het kabinet steunden hebben een grote verantwoordelijkheid genomen en het is dan ook aan hen om op korte termijn voldoende en toekomstgerichte maatregelen te treffen. Overleg met sociale partners, waartoe ik eerder heb opgeroepen, hoort daar absoluut bij”, aldus de voorzitter van de werknemersorganisatie.
16.51 uur: Persconferentie online – De persconferentie van Rutte en Verhagen staat online. Het filmpje is te bekijken aan de rechterkant van dit liveblog.
16.45 uur: Brinkman – Hero Brinkman op Twitter: „Wilders maakt zich druk over AOW’ ers. Heeft hij 2 jaar nauwelijks gedaan. PVV levert hardwerkende burger over aan links. Dure Duikpolitiek.”
16.38 uur: Breuk definitief – „De breuk is definitief”, zegt Wilders. „We zijn geen gedoogpartner meer. De kiezer is nu aan zet.”
16.35 uur: Verkiezingen – Wilders: „Dit pakket is niet in het belang van de PVV. Ik kan mijn kiezer recht in de ogen kijken. Het woord is nu aan de kiezer.”
16.32 uur: Onzinnige Brusselse eis – Wilders tegenover de pers: „Er lag een pakket die economische groei zal gaan schaden, dat de werkloosheid laat oplopen en koopkracht voor AOW’ers zou raken. En dat om een Europese eis te halen. Het is een onzinnige Brusselse eis.”
16.25 uur: Reactie SGP – Kees van der Staaij reageert op Twitter: „Teleurstellend dat het Catshuisoverleg mislukt is. Laat minderheidskabinet snel met stevig crisispakket naar de Kamer komen.”
16.22 uur: Maandag extra ministerraad – De ministerraad komt maandag bijeen voor een extra ministerraad. Rutte heeft koningin Beatrix ingelicht over de ontstane situatie. „Verkiezingen liggen voor de hand”, zegt Rutte.
16.20 uur: Geen antwoord op de crisis – Verhagen: „Het antwoord op de crisis is door Wilders de grond ingeboord. (...) Hij is voor zijn verantwoordelijk weggelopen. Dat is betreurenswaardig.”
16.18 uur: Lege handen – Rutte: „We waren zo goed als klaar. Maar de politieke samenwerking is mislukt. Deze tijd vraagt om heldere antwoorden.”
16.11 uur: Tijden persconferenties – De persconferentie van Wilders wordt om 16:30 uitgezonden op Politiek24. Om 16:15 staan Rutte en Verhagen de pers te woord.
16.07 uur: Pechtold – Reactie van D66-leider Alexander Pechtold: „Als VVD, CDA en PVV er definitief niet uitkomen, moet de Tweede Kamer in aanloop naar nieuwe verkiezingen haar verantwoordelijkheid nemen en een hervormingsakkoord smeden. De schatkist moet op orde. Schulden doorschuiven naar de volgende generatie is niet sociaal.”
16.05 uur: Gedetailleerd akkoord – Bronnen in VVD en CDA zeggen dat er sprake was een gedetailleerd akkoord waarin alles volledig en uitgewerkt was opgeschreven. De drie partijen waren het daarover ook echt eens geworden. Vandaar dat de verbazing bij liberalen en christendemocraten groot was toen Wilders vandaag, na het verwerken van de CPB-doorrekeningen en het polsen van zijn fractie, alsnog zei zijn steun aan het pakket niet te kunnen geven.
15.58 uur: Verantwoordelijkheid nemen – Volgens de leider van de grootste oppositiepartij, PvdA-voorman Samsom, moet nu “heel de Kamer verantwoordelijkheid nemen voor de begroting van 2013”.
15.51 uur: Debat – PvdA-leider Samsom heeft begin van de middag een debat aangevraagd. Hij noemt het „een ernstige zaak”. „De premier heeft zeven weken onderhandeld, zonder resultaat.” Samsom pleit voor verkiezingen in september of oktober.
15.49 uur: Plasterk – „Als je twee persconferentie op zelfde moment plant, is het echt oorlog”, twittert PvdA-Kamerlid Ronald Plasterk.
15.46 uur: D66-congres – Het nieuws wordt met applaus ontvangen op het D66-congres.
15.40 uur: GroenLinks – Eerste reactie van Jolande Sap (GroenLinks) bij de NOS: „Goed nieuws voor Nederland. Na volgende verkiezingen een breder gedragen kabinet, die wel hervormingen wil.”
15.24 uur: Wilders praat met pers – Ook PVV-leider Wilders komt om 16.15 uur met een verklaring, meldt de NOS.
15.19 uur: Rutte persconferentie – Premier Mark Rutte komt om 16.15 uur met een verklaring, zo meldt de RVD.
15.17 uur: Slob pleit voor crisisaanpak – SP-leider Emile Roemer pleit voor een spoeddebat en vervroegde verkiezingen, zo zei hij tegenover de NOS. Slob pleit om nu alsnog met een een goede crisisaanpak komen. „De Kamer moet er met de regering uitkomen”, aldus de leider van de ChristenUnie.
15.12 uur: Koopkracht – Diverse bronnen melden: Wilders slikte koopkrachteffecten niet.
15.10 uur: Eerste reacties – Op Twitter stromen de eerste reacties binnen. Arie Slob (ChristenUnie) op Twitter: „Zullen we de crisis nu eens echt gaan aanpakken!!!! Veel kostbare tijd verloren gegaan.”
15.05 uur: Onverwacht – Het komt heel onverwacht, zegt NOS-verslaggever Dominique van der Heyde. Het is wachten op details.
14.57 uur: 1 uur – Wilders verbleef ongeveer een uur in het Catshuis. De andere onderhandelaars bleven in het Catshuis achter. Hoe het nu verder moet is onduidelijk.
14.45 uur: Wilders verlaat Catshuis – ANP meldt dat Geert Wilders het Catshuis heeft verlaten. Volgens ingewijden kan hij na overleg met zijn fractie de afspraken niet voor zijn rekening nemen.
