In de stad Miami Beach richtten de nabestaanden van de omgekomenen een indrukwekkend oorlogsmonument op, dat je in dit deel van de wereld helemaal niet zou verwachten.

De Amerikaanse kunstenaar Kenneth Treister tekende voor het ontwerp van dit zeer aangrijpende ”Holocaust Memorial”. De Joodse gemeenschap in Florida tastte er diep voor in de buidel. Treister wist een creatie te maken van figuratief herdenken in combinatie met een vredige ”Garden of Meditation” – een tuin waarin de bezoeker kan mijmeren. Zo ontstond eerder een soort openluchtmuseum dan ‘slechts’ een gedenkteken.

Het in 1990 geopende complex is geheel opgetrokken uit wit Jeruzalemsteen. De bezoeker hoeft geen entree te betalen. Het trottoir van de Meridian Avenue loopt ter hoogte van de huisnummers 1933-1945 op natuurlijke wijze over in een min of meer open complex. Eerst is er een plein, gedomineerd door een muur waarin een tekst van Anne Frank is gebeiteld: „En toch, ondanks alles, geloof ik nog steeds dat mensen goed van hart zijn…”

Daarna voert de route door een zuilengalerij, waarlangs op niets verhullende wijze met teksten en foto’s de feiten van de Holocaust in glimmend graniet zijn geëtst. Bezoekers uit de hele wereld staan er aangeslagen bij, een vrouw in een rolstoel huilt bij de beelden. Zou ook zij familie hebben verloren in de Tweede Wereldoorlog?

Daarna volgt ”The Lonely Path”, een eenzaam pad door een tunnel, die verlicht wordt door banen zonlicht die neerstrijken op de namen van de concentratiekampen. Lopend door deze tunnel hoor je klaaglijk gezang van kinderstemmen: Israëlische liederen over de Holocaust. In de ”Koepel van overpeinzingen” brandt een eeuwige vlam voor de oorlogsslachtoffers.

Nederlandse namen

Zeer indrukwekkend is de zwarte granieten ”Memorial Wall”, met in wit de gegraveerde namen van meer dan een miljoen Holocaustslachtoffers. Daartussen ook Nederlandse namen zoals Krant, Frankenhuis, Hamerslag, Vischschoonmaker, Waterman en Klopper. Het zijn te veel namen om ze álle aandachtig te lezen. Op het plein rond de muur staan aangrijpende bronzen figuren: uitgemergelde mensen, hongerig, stervend; zowel bejaarden als kleine kinderen.

Te zien is verder –als een climax– een enorme bronzen arm, die zich wanhopig hemelwaarts strekt, als ware het de laatste beweging van een stervend mens. De arm is voorzien van een getatoeëerd Auschwitznummer en bedekt met bijna honderd levensgrote beelden van ondraaglijk lijdende mannen, vrouwen en kinderen. Dat alles weerspiegelt zich in een vijver met waterlelies, tegen de achtergrond van een palmenbos. En dat alles in Miami Beach.

Dit is de laatste aflevering in een driedelige serie over Joods leven in Florida.