De Church of Scotland mag dan de leiding hebben bij de activiteiten vandaag, de ”Kirk” heeft ook de Rooms-Katholieke Kerk uitgenodigd mee te doen. Niet alleen aan de historische conferentie, maar ook vanavond in de oecumenische kerkdienst in St. Giles’. In deze grote kathedraal waar John Knox zijn preektrompet hief, zullen synodevoorzitter ds. John Christie en de rooms-katholieke aartsbisschop Mario Conti zij aan zij zitten.

De premier van de Schotse deelregering, Alex Salmond, is ook op het feest. Woensdagmiddag zal hij de conferentie toegespreken en vanavond is hij gastheer op een speciale receptie.

Ds. Christie heeft geen reserves bij een oecumenische dienst, legt hij uit. „Dit is een unieke gebeurtenis. De Reformatie heeft ook grote gevolgen gehad voor de Rooms-Katholieke Kerk. Vandaar nu een keer deze stap.”

Honderd jaar geleden zou dit gezien zijn als een ontkenning van de Reformatie?

„O ja, vijftig jaar terug zou het nog moeilijk zijn geweest. Maar de tijd is verder gegaan. Wij zijn tot het inzicht gekomen dat we meer overeenkomsten hebben dan verschillen. Zonder het Evangelie te miskennen, pakken we nu onze kans om iets constructiefs te doen.”

Hoe valt dit vandaag in de breedte van de Church of Scotland?

„We zijn een brede kerk, dus die oude opvatting zal ongetwijfeld nog bestaan. Maar er is ook vrijheid van denken.

Voor mij is een oecumenische dienst geen ontkenning van de Reformatie. De Reformatie was een belangrijke historische gebeurtenis. Je ziet ook het wereldwijde effect ervan, in de Schotse diaspora vanaf de negentiende eeuw.”

Schotland kent diverse presbyteriaanse kerken. Doen die ook mee bij uw herdenkingen?

„Nee. Ze zijn welkom bij alles wat we organiseren. Maar verder gaat het niet.”

Zijn er pogingen tot hereniging te verwachten?

„In 1843 is een groot deel van de ”Kirk” een eigen weg gegaan. Maar in 1929 is het grootste deel van de Free Church teruggekeerd. Wat tot nu toe is achtergebleven, is een kleine minderheid. Het zou natuurlijk mooi zijn als we ook met hen zouden herenigen. In stilte werken we daar ook aan.”

Voor de 21e-eeuwse mens drukte John Knox zich soms heftig uit. Identificeert u zich daarmee?

„Dat is moeilijk. Juist in dit jaar van de herdenking hergebruiken we weer liturgische teksten van Knox. Prachtig, maar de taal van 1560 is niet die van 2010.

Soms is het taalgebruik minder gepast. Zo is het voor mij onmogelijk om de paus als de antichrist te zien. Ook al zegt onze Westminster confessie dat ook.”

Wat is vandaag de plaats van de kerk in de samenleving?

„De kerk is het lichaam van Christus op aarde. Te midden van deze verdorven wereld geven wij een getuigenis van geloof, hoop en liefde. Ook in de moderne samenleving heeft dat veel te zeggen. Maar net als in de rest van Europa kampen we met afnemend lidmaatschap en bezoek.”

Heeft de ”Kirk” nog toekomst?

„Dat is moeilijk. De Schotten hebben steeds minder belangstelling en de immigranten zijn vaak niet gereformeerd.

Vroeger werden veel mensen gedwongen mee te gaan naar de kerk. Die komen niet meer, ook al geloven zij nog wel. Wie weet komt er een dag dat ze weer uit vrije keuze de kerkdiensten gaan bijwonen.”