Wat is het nu eigenlijk, een bijzonder of een normaal kabinet? PVV-leider Wilders doet zijn best het eerste te onderstrepen. „Dit is een historisch moment”, jubelde hij de achterliggende dagen. „Oktober 2010 zal ooit worden geduid als een keerpunt in de Nederlandse politiek. De dag waarop de stem van het volk eindelijk doordrong tot het regeringsbeleid.”
Ook de linkse oppositie slooft zich uit om op het aantreden van het kabinet-Rutte/Verhagen het stempel ”curieus” te drukken. Nooit eerder had Nederland een minderheidskabinet dat via een officieel gedoogakkoord gedragen wordt door een omvangrijke fractie, die vervolgens geen enkele minister levert, benadrukten diverse oppositiepartijen in het debat van deze week. En D66-leider Pechtold liet er geen twijfel over bestaan dat deze vorm van bestuurlijke vernieuwing hem totaal niet aanstaat. Vooral omdat hierdoor de in zijn ogen xenofobe Wilders ongekende macht verwerft.
Wilders en de linkse partijen hebben natuurlijk gelijk. Zoals de paarse coalitie in 1994 een grote verandering in de Nederlandse politiek inluidde, zo geldt nu dat het kabinet-Rutte/Verhagen in meerderlei opzicht wissels omzet.
Maar ook een andere redenering bevat onmiskenbaar waarheidselementen. Rutte en de zijnen is er veel aan gelegen dit kabinet voor te stellen als een tamelijk normaal kabinet. Een regeringsploeg die, net als eerdere kabinetten, kan bogen op een Kamermeerderheid, zij het –helaas– niet bij alle onderwerpen.
En is regeren met de PVV nu echt zo vreemd en anders dan regeren met andere fracties? De minister-president wees er gisteren fijntjes op dat in de Tweede Kamer door werkelijk alle fracties al jarenlang wordt samengewerkt met de PVV. In het gezamenlijk indienen van moties en amendementen bijvoorbeeld. Zou je met behulp van die partij dan niet kunnen of mogen regeren?
Opmerkelijk genoeg kwam in de loop van het debat ook SP-leider Roemer tot de conclusie dat de mensen die recht tegenover hem in vak K zaten eigenlijk een „heel gewoon kabinet” vormen. Een kabinet met een zo goed als dichtgetimmerd regeerakkoord, een kabinet dat gedurende de rit continu en intensief coalitieoverleg zal hebben, een kabinet dat uitdraagt de oppositie veel ruimte te gunnen, maar dat in de praktijk de gelederen strak gesloten houdt.
De waarheid ligt dus in deze kwestie –zoals wel vaker gebeurt– in het midden. De ploeg van Rutte heeft allerlei kenmerken van een gewoon kabinet en zal zich de komende maanden heel vaak niet kunnen ontworstelen aan de stijl en gewoontes van wat Fortuyn de ”oude politiek” noemde.
Maar volstrekt normaal is dit kabinet niet en zal het ook nooit worden. Het blijft een regeringsploeg die relatief vaak de oppositie nodig zal hebben. En de gedoogconstructie met een nog altijd zeer onvoorspelbare PVV maakt de politieke situatie in Nederland momenteel ongekend complex en fragiel.
Wacht op onze daden, zei Rutte in zijn regeringsverklaring. Ons burgers rest inderdaad weinig anders. Hoe gewoon of ongewoon dit kabinet precies is, zal vooral uit zijn concrete acties en wijze van opereren moeten blijken.
