Eens was Kuinre de bakermat van woeste rovers. De heren van Kuinre maakten de Zuiderzee onveilig met hun overvallen op schepen van de rijke Hanze­steden. Anno 2010 is Kuinre geen havenplaats meer, maar een rustig dorpje dat in de nazomerzon ligt weg te dromen te midden het weidse landschap van de Noordoostpolder en de rietlanden van het Nationaal Park Weerribben. Alleen een heuvel in een park in Kuinre herinnert aan de middeleeuwse burcht waar de kooplieden van weleer werden opgesloten.

In de hervormde kerk van Kuinre zijn er volop ver­wijzingen naar de tijd dat Kuinre aan zee lag. In de vernieuwde consistorie herinneren blaasjes in de stuclaag aan het zoute zeewater dat ooit tegen de kerkmuur klotste. Het zout, dat nog steeds in de muur zit, beschadigt de hagelwitte laag. In de kerk hangen –zoals in zo veel vissersplaatsen– miniatuur­schepen. Een driemaster met bouwjaar 1650, een kof uit 1750 en een botter die in 1950 is gemaakt. De driemaster is tijdens de verbouwing helemaal opgeknapt, de andere twee volgen binnenkort.

De reden voor de grootscheepse verbouwing is vooral een financiële, vertelt Johannes Woudsma (65), voorzitter van de kerkenraad. „Aan het andere eind van het dorp hadden we een verenigingsgebouw. Dat moest hoognodig worden opgeknapt. In plaats daarvan hebben we het verkocht en in de kerk ruimtes gemaakt voor onder meer de zondagsschool. Nu bevindt zich alles onder één dak en hoeven we maar één gebouw te onderhouden in plaats van twee.”

De kerkenraad besloot de 
achterwand van de kerkzaal 
3,6 meter naar voren te plaatsen. De achtergelegen consistorie werd daardoor bijna twee keer zo groot en ook geschikt voor bijvoorbeeld het geven van catechisatie. Aan de andere kant van de gang kwam er ruimte voor een keuken en een invaliden­toilet. Het aantal zitplaatsen in de kerk verminderde van 130 naar 100, maar omdat de galerij groter werd, kwamen er daar weer 15 plaatsen bij. Woudsma: „Die zullen alleen bij bijzondere gelegenheden worden gebruikt want zondags zitten er normaliter ongeveer vijftig mensen in de kerk.”

De tijd dat het gebouw vol zat met kerkgangers is voorbij, mijmert Woudsma. „De ontkerkelijking gaat Kuinre niet voorbij. Anders hadden we die verbouwing ook niet hoeven uitvoeren.”

Consequentie van de verplaatsing van de achterwand was dat het monumentale orgel moest verhuizen. „Daar is een speciaal bedrijf voor gekomen.” Omdat het kerkgebouw uit 1678 een rijksmonument is, ging de Monumentenwacht niet zonder slag of stoot akkoord met de verbouwing.

Het resultaat kan zaterdag door iedereen worden bewonderd. Een smid uit Urk laat smeedijzeren hekwerken zien die vroeger vaak rond een graf werden geplaatst. Verder is er een tentoonstelling van doopjurken. Woudsma, lachtend: „Dat hebben de dames geregeld.”

In Nederland staan veel monumenten. Zaterdag zijn ze te bezoeken tijdens Open Monumentendag. Redacteur Gerco Verdouw kijkt alvast achter de muren van zes opvallende bouwwerken. Vandaag deel 4: de kerk van Kuinre.