Ondanks het doden van 6 miljoen kippen, kalkoenen en eenden breidt het aantal verdenkingen en besmettingen zich gestaag uit. Bijna vijftig bedrijven worden nu verdacht van een besmetting, ruim honderd zijn daadwerkelijk besmet. Bovendien wijzen de eerste tests op een pluimveebedrijf in het Gelderse Beneden-Leeuwen uit dat de vogelpest nu ook de Rijn en de Waal is overgestoken. Volgens J. Wolleswinkel, voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Pluimveehouders, heeft het ministerie van Landbouw de bestrijding van het virus dan ook „niet in de vingers.”

De manier waarop minister Veerman de ruiming van pluimveebedrijven heeft aangepakt stuit al vanaf begin maart op stevige kritiek. VVD en LPF drongen samen met vertegenwoordigers van de pluimveesector voortdurend aan op grootschaliger ruimingen, en op het doden vanaf de buitenrand van een besmet gebied naar de kern van de besmetting toe. Veerman houdt vast aan het advies van epidemiologische deskundigen die juist adviseren om vanaf de brandhaard naar buiten toe te ruimen.

Sinds de zware verdenking van vogelpest in Beneden-Leeuwen heeft Veerman alsnog besloten om een zogenoemde bufferzone aan de zuidkant van de Gelderse Vallei te leggen. In dit gebied worden kippen nu preventief gedood.

Volgens Wolleswinkel is het wel te begrijpen dat Veerman niet meteen de hele Gelderse Vallei wilde leegruimen, ondanks verzoeken van Tweede-Kamerleden en de sector. „De overheid moet die bedrijven een vergoeding betalen, dat loopt financieel natuurlijk totaal uit de hand. Bovendien is het ook heel wat om een gebied meteen op te geven.”

Desondanks lijkt het er volgens de NOP-voorzitter op dat de Gelderse Vallei „helemaal kiploos” wordt. „Tweederde van de kippen en kalkoenen moet al worden geruimd, en aangezien er nog elke dag besmettingen bij komen zal het niet lang meer duren voor ook de rest van de bedrijven aan de beurt is”, denkt Wolleswinkel.

De sociaal-economische gevolgen voor de sector zijn enorm. „Er wordt geschat dat de vogelpest de pluimveesector per dag ongeveer 20 miljoen euro kost”, aldus J. Ramekers, voorzitter van het Productschap Vee, Vlees en Eieren. In de Gelderse Vallei liggen niet alleen tientallen miljoen eieren die niet meer vervoerd mogen worden, maar ook in de rest van Nederland worden broederijen, opfokbedrijven, slachterijen en de eiproductenindustrie getroffen door verboden op het vervoer van levende kippen en eieren.

Wolleswinkel vreest dat als ook Brabantse pluimveebedrijven massaal geruimd worden, een herstart van de sector in Nederland sterk bemoeilijkt wordt. „Hoe meer bedrijven geruimd, hoe minder eieren we produceren en hoe moeilijker het is om de hele productie weer op peil te brengen.”

Volgens een rapport van het Landbouw Economisch Instituut (LEI) zal bij verdere uitbreiding van de vogelpest richting Noord-Brabant het aanbod van broedeieren en de distributie van eieren voor consumptie grotendeels stilvallen. Bijna alle verpakkingsbedrijven voor consumenteneieren liggen ten zuiden van de Gelderse Vallei. De pakstations leveren jaarlijks bijna 130 miljoen eieren aan Nederlandse winkelketens en afnemers in het buitenland.

Ook de distributie van broedeieren zal in de problemen raken als er in Zuid-Nederland strikte vervoersverboden worden ingesteld. Vooral in het zuidoosten zitten veel bedrijven die broedeieren leveren.

Ramekers vreest dat het in het meest gunstige geval tot begin juli zal duren voordat in ieder geval de Gelderse Vallei officieel vogelpestvrij is. Het herstellen van de productie zal nog een stuk langer op zich laten wachten.