Gemeenteraadsverkiezingen zijn geen goede graadmeter voor verschuivingen die plaatshebben in de landelijke politiek, zegt Boogers. Toch kun je uit de uitslagen wel iets afleiden over hoe ‘het volk’ denkt over zijn leiders.

„Er staan twee dingen op het spel”, aldus de in het functioneren van gemeenteraden gespecialiseerde politicoloog. „In de eerste plaats doet de kiezer een uitspraak over het gedrag en de kiezersbeloften van lokale politici. Daarnaast laat hij zich leiden door landelijke voorkeuren.”

Opvallend genoeg hebben juist landelijke partijen het niet gemakkelijk bij lokale verkiezingen, zegt de politicoloog. „Het is voor hen lastiger zich te profileren op plaatselijke thema’s. Bovendien kost het hen steeds meer moeite om geschikte kandidaten te vinden om een raadszetel te bezetten. Partijen als PvdA en GroenLinks doen daarom in sommige plaatsen niet eens meer mee met de verkiezingen.”

Stemwijzer

Plaatselijke partijen daarentegen slagen er regelmatig in om aansprekende mensen op de kieslijst te krijgen, zegt Boogers. „Meestal zijn het kandidaten die al bekendheid genieten in een stad of dorp.”

Een hulpmiddel om toch een profiel te geven aan iedere partij zijn de lokale stemwijzers, waarvan de eerste al online staan. „Die bieden de kiezer een goede mogelijkheid om de uitgangspunten van partijen te vergelijken. Het dwingt ook landelijk opererende politieke groeperingen om klare wijn te schenken over wat ze plaatselijk willen bereiken.”

De tanende interesse in de politiek heeft niet alleen haar weerslag op het opkomstpercentage bij verkiezin-gen. Boogers signaleert dat ook de kwaliteit van het politieke debat on-der druk staat. „De dualisering van de gemeentepolitiek bijna tien jaar geleden, gaf de raad meer mogelijk-heden om zich op te werpen als ver-tegenwoordiger van de kiezer. Toch hebben raadsleden nog vaak de neiging om te willen meebesturen. Terwijl dat de taak is van het college.”

Een met moeite gevulde kieslijst, weinig talentvolle politici en gebrek aan mogelijkheden om zich te profileren: het lijkt bijna onvermijdelijk dat een zichzelf versterkend effect ontstaat waardoor kiezers de gang naar de stembus niet meer maken. In een poging dat tij te keren ligt populisme op de loer, aldus Boogers. „Veel lokale groeperingen hopen op die manier een graantje mee te pikken van de populariteit die mensen als Wilders en Verdonk genieten.” Of die benadering veel effect heeft, betwijfelt hij. „Verstokte PvdA’ers stemmen wel eens een keer GroenLinks of SP, maar wijken niet zo snel uit naar een lokale groepering.”

Opdelen

Wat is dan wel een goede manier om potentiële raadsleden te vinden en kiezers aan te trekken? Onderzoek leerde Boogers dat het opdelen van de samenleving in burgerschapsstijlen een bruikbaar instrument is in de benadering van kiezers. „Het onderscheiden van doelgroepen biedt de mogelijkheid hen op verschillende manieren te bereiken.”

Belangrijk voor een goede slagingskans is of politieke partijen zich op dat gebied willen laten adviseren. „Grote partijen zoals CDA, VVD en PvdA hebben campagnestrategen in dienst. Maar een succesvolle campagne staat of valt met het opvolgen van de adviezen door de lokale afdelingen.”