De stemming in het parlement over het openen van Turkse legerbases en zeehavens voor Amerikaanse troepen is vrijdag echter weer uitgesteld.

De VS en Turkije onderhandelen al weken over de kwestie. Turkije eist naar verluidt 10 miljard dollar ter compensatie van de economische schade als gevolg van een oorlog, plus 20 miljard aan leningen. De VS bieden 6 miljard dollar plus een onbekend bedrag aan leningen. De VS willen de leningen afhankelijk maken van de voortgang van de economische hervormingen die Turkije onder toezicht van het Internationaal Monetair Fonds doorvoert. Turkije is daartegen.

Washington is gefrustreerd over de houding van Ankara. De VS willen mogelijk vanuit Turkije buurland Irak binnenvallen. Volgens deskundigen zou zo’n noordelijk front de oorlog kunnen bekorten en het aantal Amerikaanse slachtoffers verminderen.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, wilde uiterlijk donderdag een antwoord van Turkije. Erdogan zei dat het parlement dinsdag pas weer vergadert en dat de regering niet van plan is het parlement eerder bijeen te roepen.

De onderhandelingen gaan door, zei vrijdag zowel Gül als de Amerikaanse ambassadeur in Turkije, Robert Pearson. Zodra er overeenstemming is moet het Turkse parlement nog instemmen.

Recep Tayyip Erdogan, leider van de regerende AKP, eist bij de stemming geen fractiediscipline. Door Erdogans weigering is er een grotere kans dat het Turkse parlement het principebesluit voor de stationering afkeurt. „Er zal geen groepsbesluit worden genomen” over hoe gestemd moet worden, zei Erdogan. Volgens oppositieleider Deniz Baykal, wiens partij tegen de stationering zal stemmen, houdt Erdogans uitspraak in dat het parlement het besluit zal verwerpen.

Omdat een overweldigende meerderheid van de Turkse bevolking tegen een oorlog in Irak is, zal een besluit dat Amerikaanse troepenstationering toestaat, moeilijk te verdedigen zijn door de volksvertegenwoordigers.

Voorlopig lijken de VS er nog van uit te gaan dat Turkije toestemt. Vijfendertig bevoorradingsschepen hebben al koers gezet naar Turkije. Voor de kust ligt al een schip met wapens te wachten tot het kan lossen in de haven van Iskenderun.

De opperbevelhebber van de NAVO-strijdkrachten in Europa, de Amerikaanse generaal James L. Jones, heeft vrijdag het bevel gegeven om Awacs-radarvliegtuigen naar Turkije te sturen. De vliegtuigen gaan in Turkije patrouillevluchten uitvoeren in verband met een eventuele aanval uit Irak.

De vliegtuigen zullen een van de komende dagen van hun basis in het Duitse Geilenkirchen vertrekken naar de luchtmachtbasis Konya in het midden van Turkije. Donderdag zouden dan de eerste verkenningsvluchten boven Turks grondgebied uitgevoerd worden.

Het bevel volgt op de overeenstemming die na de crisis van vorige week binnen de NAVO werd bereikt over het verlenen van militaire steun aan Turkije, vooruitlopend op een eventuele oorlog in Irak. Er worden ook Patriot-verdedigingsraketten gestuurd en eenheden die zijn gespecialiseerd in het bestrijden van de gevolgen van een biochemische aanval. Hoeveel Awacs-toestellen er naar Turkije gaan is nog niet duidelijk, maar volgens de NAVO zouden vijf of zes toestellen moeten volstaan.

Drie batterijen met Nederlandse Patriot-raketten zijn al per schip vertrokken en worden tegen het einde van volgende week in Turkije verwacht. Daar worden ze toegevoegd aan de radardefensie van de NAVO. De speciale eenheden worden pas gestuurd als Turkije heeft aangegeven wat er precies nodig is om de gaten in hun verdediging te vullen.

De NAVO heeft ook experts opdracht gegeven om te kijken wat de alliantie bij een eventuele oorlog in Irak kan doen voor de Turkse bevolking. Gedacht moet daarbij worden aan hulp aan ziekenhuizen, het vrijhouden van wegen en communicatielijnen en het repareren van beschadigde drinkwatersystemen en elektriciteitsleidingen.

AWACS zijn toestellen van het type Boeing 707 met een grote roterende schotel op de rug. Die schotel bevat antennes die een bereik van honderden kilometers hebben en waarmee radars op de grond, helikopters vlakbij de grond en zelfs auto’s gezien kunnen worden. Ze kunnen vliegtuigen traceren en identificeren, maar ook radar-, infrarood- en radiostraling ontvangen.