Een VN-vredesmacht van duizenden soldaten gaat Irak bezetten en het aantal wapeninspecteurs wordt verdrievoudigd. Dat is de strekking van een Frans-Duits vredesplan dat het Duitse weekblad Der Spiegel zaterdag onthulde.
Duitsland bevestigde het bestaan van een plan, Frankrijk sprak van Franse voorstellen waar Duitsland het toevallig mee eens is, en de VS waren boos, omdat niemand hun er iets over heeft verteld. Om de verwarring compleet te maken zei de Duitse minister van Defensie Struck zondag op weg naar Kabul dat het bij het initiatief inzake de ontwapening van Irak niet gaat om de inzet van VN-blauwhelmen, maar om het sturen van meer inspecteurs naar het land.
Volgens het plan, dat Frankrijk en Duitsland vrijdag aan de Veiligheidsraad zouden voorleggen, blijft Saddam Hussein in naam president van Irak, maar wordt het land feitelijk een protectoraat van de VN, mogelijk voor enkele jaren. Zo moeten de wapeninspecteurs eindelijk hun werk goed kunnen doen: in het gehele land „huiszoeking verrichten” en zorgen voor een „robuust ontwapeningsregime”, zoals een bron van Der Spiegel zegt.
De sancties tegen Irak worden intussen aangescherpt en „slimmer” gemaakt, en in de buurlanden van Irak komt strengere grenscontrole om een einde te maken aan de huidige oliesmokkel door Saddams regime. De tienduizenden Amerikaanse soldaten in het Golfgebied moeten paraat blijven om de druk op Saddam hoog te houden. Tegelijkertijd moet de aanwezigheid van de VN ervoor zorgen dat de gematigde krachten in Irak sterker worden. Als dat leidt tot de val van Saddam, is dat mooi meegenomen, zegt een anonieme adviseur van bondskanselier Gerhard Schröder in Der Spiegel.
Duitsland, dat weigert deel te nemen aan een eventuele aanval op Irak, wil wel soldaten bijdragen aan een dergelijke VN-missie. Volgens Der Spiegel werken Duitsland en Frankrijk -vorige maand door Rumsfeld afgedaan als het irrelevant geworden „oude Europa”- sinds begin dit jaar aan het plan, dat oorlog moet voorkomen.
De Duitse minister van Defensie, Peter Struck, zei zondag dat het plan is ontstaan uit het Franse initiatief om het aantal wapeninspecteurs in Irak uit te breiden. Hij bevestigde het bestaan ervan, maar ging niet in op de details. Wel zei hij dat Der Spiegel het plan niet helemaal correct had weergegeven.
Volgens medewerkers van zijn ministerie was Struck door Der Spiegel verrast en was hijzelf niet van alle details op de hoogte. Strucks Franse ambtgenote Michèle Alliot-Marie wilde het geen plan noemen en zei alleen iets te weten van Franse voorstellen „die de steun van een aantal landen hebben gekregen, waaronder Duitsland.”
Plan of geen plan, de VS zien er niets in en hebben het over een „afleidingsmanoeuvre.” De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, zei zondag niet op de hoogte te zijn van de details, maar kon wel zeggen dat het plan de plank misslaat. „Het gaat niet om meer inspecteurs. Het gaat erom dat Saddam Hussein gehoorzaamt.”
De Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Condoleezza Rice zei: „Het doel is niet voortzetting van de inspecties. Het doel is de ontwapening (van Saddam) en op dat punt loopt hij op dit moment grote kans de ernstige consequenties over zich af te roepen die de VN hem in het vooruitzicht hebben gesteld als hij niet zou gehoorzamen.”
Senator John McCain, die de Amerikaanse delegatie op een internationale veiligheidsconferentie in München aanvoert, verwacht weinig van de stationering van een VN-vredesmacht omdat er de medewerking van Irak voor nodig is. In een vijandige omgeving is het voor blauwhelmen moeilijk werken, zei McCain, die verwees naar Srebrenica, de „veilige haven” onder toezicht van Nederlandse VN-militairen, waar in 1995 meer dan 7500 moslimmannen zijn vermoord.
Andere Amerikaanse afgevaardigden in München lieten zondag weten dat minister van Defensie Donald Rumsfeld gepikeerd is. „Rumsfeld is hier 24 uur geweest, heeft met Duitse en Franse functionarissen gesproken en niemand heeft hem iets verteld. Dat was geen best begin.”
Rumsfeld zei op de conferentie in München dat landen als Frankrijk en Duitsland met hun pogingen Irak meer tijd te gunnen de kleine kans om een oorlog te vermijden juist ondermijnen. Uitstel van de voorbereidingen voor een oorlog, waar deze landen op aandringen, kan volgens Rumsfeld de kans op oorlog vergroten omdat er een „signaal van onzekerheid” van uitgaat.
De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Joschka Fischer reageerde fel op Rumsfelds pleidooi. „Ik kan niet naar de mensen toegaan en zeggen: „We trekken ten oorlog want daar zijn redenen voor.” Ik geloof er niet in.”
Nederland is met de Verenigde Staten geen voorstander van uitbreiding van de wapeninspecteurs. Volgens minister De Hoop Scheffer van Buitenlandse Zaken gaat het om de bereidwilligheid van Saddam Hussein om mee te werken.