Na een voldragen zwangerschap van negen maanden kondigde de bevalling zich aan. Het kind bevond zich echter in stuitligging. Urenlang werd de moeder op een draagbaar vervoerd naar het lokale ziekenhuis. Daar kwam hulp voor het kind te laat. Het leven van de moeder kon op het nippertje worden gered.
„Gelukkig was de vrouw nog te redden, maar vaak loopt het niet goed af. Moedersterfte tijdens de zwangerschap is nog altijd een enorm probleem in derdewereldlanden.” De VN heeft in 2000 daarom verbetering van de faciliteiten voor zwangeren tot Millenniumdoel gemaakt. „Helaas wil het niet echt vlotten. Nog altijd sterft iedere minuut een moeder tijdens de zwangerschap, de bevalling of in het kraambed.”
Moedersterfte is een draak met vele koppen. Smeding noemt drie „vertragende factoren” die een vrouw rond de bevalling het leven kunnen kosten.
De belangrijkste vertragende factor is cultureel van aard. Vrouwen beschikken vaak niet over kennis van hun eigen lichaam en weten daardoor niet wanneer ze hulp moeten inroepen. In andere gevallen willen hun mannen niet dat hun vrouw wordt geholpen door een mannelijke hulpverlener. „Weer anderen vinden de westerse manier van bevallen niet goed en geven de voorkeur aan traditionele gebruiken. Gaat het dan mis, dan is het soms te laat om nog levensreddend te kunnen ingrijpen.”
Bloedingen staan als doodsoorzaak volgens Smeding bovenaan. Een slechte voedingstoestand in combinatie met een laag ijzergehalte maken de situatie er in dat geval niet beter op.
Tweede vertragende factor betreft de infrastructuur, aldus Smeding. Het wonen op grote afstand van een lokale hulppost of een ziekenhuis levert bij complicaties grote risico’s op voor moeder en kind omdat ze niet op tijd een kliniek kunnen bereiken.
Als derde vertragende factor noemt Smeding de kwaliteit van de medische hulp in de lokale klinieken. „Het kan zijn dat er geen personeel aanwezig is, dat het onvoldoende is opgeleid of dat het personeel geen zin heeft om mensen te helpen.”
Om deze problemen te verminderen of liefst uit de wereld te helpen, werkt Simavi samen met lokale hulporganisaties en overheden aan praktische oplossingen. Smeding: „Om ervoor te zorgen dat mensen sneller een ziekenhuis kunnen bereiken, hebben we in onder meer Malawi fietsambulances in dorpen geplaatst. Vrouwen kunnen zo, liggend op een brancard achter een fiets, aanzienlijk vlotter een hulppost bereiken. In Kenia hebben we destijds naast het ziekenhuis een eenvoudig afdak gebouwd waar zwangeren een onderkomen hebben, zodat ze snel hulp kunnen krijgen als de bevalling zich aandient.”
Een belangrijke rol spelen volgens Smeding ook lokale vrouwenorganisaties. „In het kader van een project in India lieten we vrouwen gedurende enkele maanden nagaan of er in een bepaald ziekenhuis dagelijks wel of geen verpleegkundige aanwezig was. Het eindrapport ging naar de lokale overheid die het ziekenhuis medefinancierde. De verpleegkundigen merkten dat er controle kwam en dat leidde tot een verhoogde aanwezigheid. Vrouwengroepen die zich inzetten voor basisvoorzieningen vormen in zulke situaties een krachtig hulpmiddel.”
