Dat is een van de conclusies uit een onderzoek onder 2700 medewerkers van ABN AMRO dat donderdag werd gepresenteerd. Zij kregen 121 vragen voorgelegd over hun situatie thuis, op het werk en over de combinatie van arbeid en zorg.

Uit het rapport ”In spagaat – de dagelijkse keuze tussen werk en privé” blijkt dat tussen de 15 en de 35 procent van de werknemers last heeft van stress. Door het werk, vanwege privéomstandigheden, of omdat die twee elkaar beïnvloeden.

Arbeids- en organisatiepsycholoog Yvonne Berkhoff was betrokken bij de uitvoering het onderzoek. Ze werkt als docent op de Vrije Universiteit en houdt zich ook bezig met coaching en loopbaanontwikkeling.

Wat valt u op in dit rapport?

„Dat werk vaker het privéleven beïnvloedt dan omgekeerd, en dat werk dus op de eerste plaats komt. Dat mannen gelukkiger zijn dan vrouwen na het krijgen van kinderen. Alle privéactiviteiten –zoals het brengen en halen van de kinderen, de verzorging, opvang, zorg bij ziekte, opvoeding– vergen veel van werkende ouders, en met name van de moeder.”

Gebrek aan voorspelbaarheid van privétijden is een oorzaak voor stress, blijkt uit het onderzoek. Is de trend richting flexibilisering van arbeidstijden en het zelf samenstellen van roosters wel zo gezond?

„Het blijkt dat ruim een op de vier deelnemers de tijden voor het uitvoeren van privéactiviteiten niet zelf kan bepalen, en dat een op de vijf pauzes en rustmomenten thuis niet zelf kan regelen. Je zou kunnen zeggen dat het moeilijk is een effectief timemanagement toe te passen in het privéleven. Veel gebeurt waarschijnlijk ad hoc, er gebeurt van alles tussendoor.

Flexibilisering van arbeidstijden is een oplossing als je er goed mee omgaat. In het werk zijn we eraan gewend dat we training en opleiding nodig hebben om effectiever en efficiënter te functioneren. In ons privéleven moeten we alles maar kunnen. We kunnen nog veel leren om de eigen stress te verminderen. Er bestaan allerlei cursussen en workshops op dit terrein. De kunst is om een individuele goede balans te vinden: wat voor een ander werkt, hoeft niet bij jou te passen.”

Werkgevers en overheid kunnen volgens het rapport een belangrijke rol spelen bij stressvermindering. Hoe?

„Het hoe was niet het doel van dit onderzoek. Wel geeft het aanbevelingen vanuit andere onderzoeken. De mogelijkheid om thuis te werken en het zelf indelen van werktijden scoren hoog. Verder maken ouderschaps- en zorgverlof, kinderopvangregelingen en trainingen voor werknemers het ouders wat gemakkelijker.

Een mooi voorbeeld van een weg naar meer balans las ik onlangs in de Volkskrant. Daarin ging het over De School in Zandvoort, waar ouders in overleg met de leerkracht beslissen op welk tijdstip zij hun kinderen brengen en halen en wanneer zij met vakantie gaan. De school is het hele jaar open, van 8.00 tot 18.00 uur.”

Willen mensen niet te veel combineren in één leven?

„Ja, veel mannen en vrouwen willen te veel. Ze moeten ook keuzes maken. In het onderzoek zie je verschillen tussen tweeverdieners met weinig privéstress en tweeverdieners met veel privéstress. De eersten beschikken over veel meer buffers. Hun partner blijkt minder te werken. Ze wonen dichter bij het werk, staan minder lang in de file, hebben minder –en oudere– kinderen. Ze besteden meer tijd aan hun vrije tijd, aan vrijwilligerswerk, aan hun partner, aan familie en vrienden. Hun huis blijkt goedkoper, zodat ze maandelijks lagere hypotheekkosten hebben. Ze ervaren meer steun van anderen. Deze groep piekert minder en is tevredener.”