Voorzitter ds. L. W. Ch. Ruijgrok legde zaterdag tijdens een bezinningsdag uit wat dat concreet betekent. Predikanten die niet mee kunnen richting de nieuwe kerk geven de synode te kennen dat zij niet meegenomen wensen te worden richting de nieuwe kerk en dat daarom hun handtekening niet van toepassing is op de nieuwe kerkorde. Ze spreken uit hervormd predikant te blijven onder de hervormde kerkorde. Voor kerkenraden die in meerderheid van overtuiging zijn niet mee te kunnen, geldt precies hetzelfde.

Individuele gemeenteleden hoeven geen persoonlijke initiatieven te nemen als de kerkenraad heeft besloten om niet mee te gaan richting de nieuwe kerk. „Zowel in bijbels-confessioneel als in kerkrechtelijk opzicht is in dit geval de beslissing van de kerkenraad namelijk doorslaggevend voor de gemeente”, aldus ds. Ruijgrok.

Als er binnen kerkenraden en gemeenten geen sprake is van een gemeenschappelijke overtuiging worden de dingen volgens hem „veel problematischer.”

Een predikant moet er in dat geval op staan hervormd ambtsdrager te zijn en te blijven. Er ontstaat dan een breuk met hen die wel meegaan. Hij is dan geroepen om samen met andere ambtsdragers die in geweten niet mee kunnen, leiding te geven aan dat deel van de kudde dat ook niet mee kan naar de nieuwe kerk.

Ambtsdragers die een minderheid van een kerkenraad vormen, moeten persoonlijk te kennen geven dat ze niet meegenomen willen worden. Onder hun ambtelijke leiding en verantwoordelijkheid kunnen diensten van Woord en sacrament worden belegd.

Gemeenteleden die als minderheid achterblijven zonder predikant en ambtsdragers dienen persoonlijk aan de synode te laten weten dat ze geen deel wensen uit te maken van de Protestantse Kerk in Nederland, maar hervormd lidmaat blijven buiten de PKN. Nieuw te vormen noodclasses moeten in deze situaties zo spoedig mogelijk hulp bieden, zette ds. Ruijgrok uiteen.

De predikant nam nadrukkelijk afstand van het door de hervormde synode aanvaarde rapport ”Om de eenheid en heelheid van de kerk”. Daarin staat dat wanneer kerkenraadsleden het verenigingsbesluit niet kunnen aanvaarden, er voor hen geen andere weg openstaat dan het ambt in de Nederlandse Hervormde Kerk neer te leggen. Voor gemeenteleden die niet mee kunnen, is slechts de weg van het zich persoonlijk afscheiden van de kerk mogelijk. En een eventueel kerkenraadsbesluit om hervormd te blijven is, aldus hetzelfde rapport, in strijd met de kerkorde en derhalve nietig.

Maar dit is voor ds. Ruijgrok niet de weg die God wijst. „Ik meen dat wij op dit punt onze synode ongehoorzaam dienen te zijn. Het is niet de roeping van een ambtsdrager synodebesluiten blind uit te voeren, maar die te toetsen aan Gods Woord en die slechts in zoverre uit te voeren als ze niet strijden met zijn gehoorzaamheid aan de Koning van de Kerk.”

De voorzitter sprak de hoop uit dat de synode en de leiding van de kerk het niet zover laten komen dat gemeenten in tweeën gaan, maar dat zij een federatief verband zullen aanbieden. „Scheuren en breuken zijn tot oneer van de Koning van de kerk.” Ze zullen nieuwe spot brengen en het getuigenis naar buiten schaden, verwacht hij. Kleine gemeenten zullen niet meer in staat zijn een fulltimepredikantsplaats in stand te houden. Daarnaast zullen breuken veel leed en verdriet in huwelijken en gezinnen veroorzaken.

Hij spoorde juist die kerkenraden en gemeenten waarin het zo pijnlijk verdeeld ligt, aan hun roeping te verstaan om de kudde te bewaren bij de waarheid van God en om binnen die grenzen er alles aan te doen om de eenheid van de gemeente te bewaren. „Blijf hervormd op de oude basis.”

Tijdens de vragenbeantwoording bleek dat ds. Ruijgrok niet uitsluit dat deze houding leidt tot een tuchtprocedure. „Dan zou het van kwaad tot erger gaan en het zou tonen wat voor destructief proces gaande is.”