Voordat Zalm deze dinsdag kan afreizen naar de verre zuidpunt van Limburg is er eerst de Haagse werkelijkheid. In het gebouw van de Tweede Kamer wachten zo’n twintig VVD-kandidaten op instructies van hun leidsman. De persoonlijke campagnes moeten afgestemd en over de financieel-economische politiek moet met één mond worden gesproken worden. „De VVD heeft een reputatie hoog te houden”, beklemtoont de lijsttrekker.

Nog een korte ontmoeting met het Jeugdjournaal, een hapje en een drankje, en dan gaat het in de auto naar Maastricht. Achterin neemt naast Zalm ook campagneleider Hans van Baalen plaats. Normaal gesproken zou hij op zijn Haagse post blijven, maar een dagje over de EU laat deze specialist zich niet ontnemen. Bovendien kan hij onderweg met Zalm alvast het eerstvolgende lijsttrekkersdebat voorbereiden.

„Die auto is net een mobiel kantoor”, jubelt Van Baalen later op de dag. „We hebben drie telefoons, een fax en e-mail. We zijn constant bezig.” Voorin werkt woordvoerder Kees Berghuis aan een kort stukje voor het digitale dagboek (gerritzalm.nl) waarin de VVD-leider een paar keer per dag verslag doet van zijn ervaringen. „Het doorsturen gaat hartstikke goed”, stelt hij tevreden vast.

Intussen is de lijsttrekker zelf bezig met het doornemen van de jongste financiële plannen van de PvdA. „Miraculeus rekenwerk”, oordeelt hij ijzig over de prestaties van zijn voormalige staatssecretaris Bos. „Ze maken 3,5 miljard euro vrij om een begrotingstekort te voorkomen, maar het CPB voorspelt nu al een tekort van ruim 5 miljard euro in 2007. Dat maak je met inverdieneffecten nooit meer goed.”

Nog even kijkt Zalm zijn Europa-speech door en geeft hij zijn mening over een paar billboards waarmee de campagnestaf aan de weg wil timmeren (die worden opgeroepen via internet). Dan doemt de historische Maasstad al op in het grijze Limburgse landschap. Boven aan de Minderbroedersberg, bij de ingang van het universiteitsgebouw, staan oud-minister Van Aartsen en staatssecretaris Nicolaï al te wachten.

CDA-burgemeester Leers is aanwezig om Zalm de hand te schudden en de lezing aan te horen. Die is blij dat hij zijn teleprompter heeft meegenomen, want de lezing moet in het Engels. Door de teleprompter kan Zalm tegelijk de zaal inkijken en de speech voorlezen. De tekst wordt recht voor zijn ogen geprojecteerd op twee doorzichtige schermpjes. Hij kan gemakkelijk naar links en naar rechts draaien, zonder de draad kwijt te raken.

Hoewel wat vlak uitgesproken, is het een speech met scherpe kantjes. De EU mag geen loopje nemen met de criteria voor de daadwerkelijke toetreding van nieuwe lidstaten, anders trekt de VVD z’n steun in. Verder moet de EU na de uitbreiding vooral consolideren: geen luchtkastelen, maar rust en betrouwbaarheid. Geen gedoe over chocoladesigaretten of de grootte van hazelnoten, maar herstel van gekrenkt vertrouwen.

De bomvolle zaal blijkt kritisch, maar dat kan Zalm aan. In een forum met zijn partijgenoten staatssecretaris Nicolaï (Europese Zaken) en europarlementariër Jules Maaten schittert hij door gevatte onverstoorbaarheid. Ziet Nicolaï de opgeworpen parallel tussen de Europese Israël-politiek en mogelijke onderhandelingen over een Turks lidmaatschap niet? Zalm wel. „Joh, hij wil gewoon dat je wat naars zegt over Israël.”

Na de lezing spoedt Zalm zich naar Omroep Limburg, waar hij in gesprek gaat met luisteraars. De overige VVD’ers nemen een aperitiefje in hotel Deleron aan het Onze Lieve Vrouwenplein. Tegen halfzeven komt alles weer bij elkaar voor het journalistendiner in restaurant Rozemarijn. Tijdens vijf luxueuze gangen antwoordt Zalm gewillig op de vragen: over Europa, Turkije, CDA, PvdA, marktwerking, peilingen en campagne.

Het valt op dat Zalm elke nieuwe gang afwacht met een sigaret. Is dat om de zenuwen tijdens de campagne in bedwang te houden? Welnee, ontkent hij, maar van stoppen word je chagrijnig en dat kan de VVD nu niet hebben. Stoppen doet hij op 23 januari. Dan kan het, want tijdens onderhandelingen is chagrijn juist zeer behulpzaam.

Tegen negenen duwt Zalm zijn team in de auto; hij wil naar huis. Morgen wacht een groot lijsttrekkersdebat en daar wil hij uitgeslapen aan beginnen. Een regionale partijbons die Zalm ook ’s avonds nog wil hebben, wordt afgewimpeld. In hun politiek café moeten de Limburgers het doen met Nicolaï, Van Aartsen en Maaten.

De redactie politiek gaat op campagne met de lijsttrekkers. Donderdag: de SGP.