De VS-delegatie heeft de afgelopen weken in Montreal steeds gezegd geen enkele verplichting te zullen aanvaarden voor het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen als kooldioxide (CO2). De regering-Bush wil niet van het huidige Kyotoprotocol weten; de afspraken daarin lopen tot en met 2012. Als ondertekenaar van het VN-Klimaatverdrag van Rio de Janeiro (1992) nemen de VS echter wel deel aan jaarlijkse VN-klimaattoppen. In die hoedanigheid hebben ze zaterdagmorgen ook verklaard aan besprekingen over de beperkingen van de uitstoot van broeikasgassen te willen blijven deelnemen. In diezelfde positie hebben de VS ook steeds alle klimaattoppen na Kyoto als een soort waarnemer bezocht.Het VN-Klimaatverdrag van Rio de Janeiro is een vaag raamwerk met weinig concrete afspraken. Uiteindelijk leidde het in 1997 tot het Kyotoprotocol waarin industrielanden wel bindende afspraken maakten over minder uitstoot van broeikasgassen. De Kyoto-afspraken gelden tot 2012. In Montreal moest deze week de basis worden gelegd voor de periode 2012-2020.

In de slotverklaring van Montreal staat dat de voorgenomen gesprekken niet zullen leiden tot onderhandelingen en verbintenissen. Voor de Amerikanen is dat een belangrijke reden om zonder verplichtingen aan toekomstige besprekingen te kunnen deelnemen.

Voormalig president Clinton viel vrijdag tijdens een bliksembezoek in Montreal de regering Bush af. Wereldwijde opwarming en smeltend ijs zouden er volgens Clinton toe kunnen leiden dat een toekomstige klimaatconferentie „hier of daar op een vlot” gehouden zou moeten worden.

Op de VN-top in Canada is de afgelopen twee weken overeenstemming bereikt over vrijwel alle regels die de uitvoer van het huidige Kyotoprotocol mogelijk maken.

In de nacht van donderdag op vrijdag stapte VS-onderhandelaar Watson nog uit het overleg en maakte, volgens een Greenpeacewoordvoerder, het Kyotoprotocol belachelijk met de uitspraak: „Als het waggelt als een eend en het kwaakt als een eend, is het zeker een eend.” Reden genoeg voor Greenpeace, om als symbool voor de VS, vrijdag gele plastic eendjes uit te delen.

Het lijkt erop dat mede het bezoek van Clinton de VS op het laatste moment toch van gedachten hebben doen veranderen. Clinton zei tijdens zijn in zijn toespraak dat de VS ruimschoots aan Kyotoverplichtingen zouden kunnen voldoen als de overheid alle initiatieven van burgers en bedrijven in Amerika steunt. „Dat zou onze economie versterken, niet verzwakken”, aldus Clinton. VS-onderhandelaar Watson zei deze week nog dat zijn land nooit een akkoord zal onderteken dat de economie schaadt.

Staatssecretaris Van Geel van Milieu, die in Montreal de Nederlandse delegatie leidde, noemde het zaterdag bereikte akkoord „vaag maar van grote politieke betekenis”. Vooral het feit dat ontwikkelingslanden voor de periode na 2012 willen meedenken over beperking van de uitstoot van broeikasgassen, duidt hij positief.

Volgens Van Geel wilden de ontwikkelingslanden, evenals de VS, ook niet zover gaan om een begin maken te maken met nieuwe klimaatonderhandelingen en concrete afspraken over de beperking van de uitstoot van broeikasgassen. Eerst zullen er nu werkgroepen aan de slag gaan. Elk land zal tot april volgend jaar wensen kunnen inbrengen. Bij de volgende klimaatconferentie over een jaar zullen die worden bekeken.