„Oude gebouwen? Die hebben we hier niet veel.” Burgemeester C. de Bruin van Papendrecht kan alleen het notariskantoor uit 1840 noemen. Toch bestaat het Zuid-Hollandse dijkdorp al heel wat langer: dit jaar viert Papendrecht zijn 900-jarig bestaan.
Inderdaad, wie Papendrecht vanaf de A15 binnenkomt, ziet de ene nieuwbouwwijk na de andere. Ook in het centrum is geen historisch pand te bekennen. Wel wordt er een compleet nieuw winkelcentrum uit de grond gestampt.
In het nieuw uitziende gemeentehuis verklaart burgemeester De Bruin de oorzaak van de ontbrekende oude kern. „Bijna alle oude panden moesten wijken voor de vele dijkverzwaringen. Die waren noodzakelijk na de dijkdoorbraak tijdens de watersnood in 1953. Er vielen toen twee slachtoffers te betreuren.”
De ramp betekende een kentering voor het Zuid-Hollandse dorp. Voor die tijd was Papendrecht eeuwenlang een dijkdorpje met een paar duizend inwoners. Na de doorbraak en de daarop volgende dijkverstevigingen groeide het inwonertal naar bijna 32.000. De Bruin: „Papendrecht is jarenlang de snelst groeiende gemeente van Nederland geweest.” De oorzaak van de groei was de enorme woningbehoefte vanuit Rotterdam.
Naast veel woningen herbergt Papendrecht ook veel bedrijven. In het buitendijkse gebied is sinds jaar en dag de vliegtuigindustrie gevestigd. De Bruin: „Het terrein was ideaal om een landingsbaan aan te leggen. Bovendien bouwde vliegtuigproducent Aviolanda ook watervliegtuigen, dus daarvoor was een locatie aan het water onmisbaar.”
Later nam Fokker het bedrijf over. Op dit moment worden door Stork-Fokker nog steeds onderdelen gemaakt voor de grote vliegtuigbouwers.
Volgens De Bruin is er regelmatig discussie of Papendrecht nu een dorp of een stad is. „We hebben geen officiële stadsrechten gekregen, maar moet je een plaats met zo veel inwoners nog een dorp noemen? Dan moet je dat ook doen met Den Haag. Ik spreek veiligheidshalve altijd maar over de gemeente Papendrecht.”
De gemeente dankt zijn naam aan de bisschop van Utrecht. Die gaf in de 11e eeuw opdracht aan zijn onderdanen (papen) om het gebied rond de doorwaadbare plaats (drecht) in de Merwede te ontginnen. Papendrecht baseert zijn 900-jarig bestaan op een acte uit 1105, waarin ene Hugo van Papendrecht beschreven staat als getuige bij een kerkelijk verschil. Trots laat burgemeester de ingelijste, originele acte zien.
De burgervader wilde van het jubileum absoluut geen groot feest maken. „Daar komt de helft van de bevolking op af en de andere helft niet. Bovendien komen er op zo’n feest ook veel bezoekers van buitenaf.”
De Bruin gebruikt het jubileum nu „om Papendrechters bij elkaar te brengen.” Om de onderlinge samenhang te bevorderen zijn in de loop van dit jaar bijna honderd feestelijke activiteiten georganiseerd. De meeste bestonden al langer, maar kregen (en krijgen) een extra feestelijk tintje. Zoals de nieuwjaarsbijeenkomst. „Normaal wordt die in een zaaltje gehouden, dit jaar maakten we er een groot concert van in het theatergebouw.”
Naast de vele activiteiten kreeg Papendrecht in 2005 een munt, de Paap. De vijf kerkverbanden die in Papendrecht zijn, verzorgden samen het boek ”Op kerkenpad in Papendrecht”. Ook werd er een eigen lied gecomponeerd: het Papendrecht-900-lied. Het refrein: „Papendrecht, Papendrecht, is al negen eeuwen oud. Papendrecht, Papendrecht, ’n dorp waar iedereen van houdt.”