Honderden oranje ballonnen stijgen op boven het Plein bij het Binnenhof in Den Haag als voorzitter Jettie Bont van de Landelijke organisatie van Aspirant Huisartsen een sein geeft. Klappend en joelend kijkt de demonstrerende menigte van chirurgen, huisartsen, fysiotherapeuten en kraamverzorgsters toe hoe de boodschap op de ballonnen zich door het luchtruim verspreidt: Laat de zorg geen proefballon zijn.

De man voor wie de oproep is bedoeld, minister Hoogervorst van Volksgezondheid, laat verstek gaan. Maar het signaal is er niet minder duidelijk om: na een halfjaar van zachte, publieksvriendelijke acties zetten de huisartsen een ramkoers in op zijn beleid. Met zijn nieuwe zorgverzekeringswet, zo vrezen artsen, jaagt hij huishoudens op kosten en met zijn nieuwe financieringsmethoden in de zorg drijft hij artsen en specialisten regelrecht in de armen van de commerciële zorgverzekeraars.

„Dat moet verkeerd aflopen”, voorspelt prof. dr. Robert Kreis, chirurg in het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk, de menigte. Hij verwijst naar Amerika, waar de ziektekostenpremies met 20 procent stegen na het invoeren van marktwerking in de zorg. Kreis: „In Nederland zijn ze nu al met 13 procent omhooggegaan. Volgend jaar komt daar nog minstens 10 procent bij.”

„Wij gaan dat voorkomen”, verzekert een strijdlustig SP-Tweede-Kamerlid Kant, opsteller van het manifest ”De zorg is geen markt”, de medici. Het anti-Hoogervorst-manifest is opgesteld in oktober 2004 en inmiddels ondertekend door meer dan 8000 personen en instanties, waaronder de Nederlandse Patiënten Vereniging.

Het perspectief dat fysiotherapeut Hans ten Bosch en voorzitter van de Nederlandse Beroepsvereniging voor Kraamzorg Siska de Rijke de huisartsen op verzoek van Kant voorhouden, is weinig hoopgevend. Beiden maken deel uit van een beroepsgroep die onder het bewind van Hoogervorst hardhandig kennismaakte met de vrije markt.

Fysiotherapeuten moeten, net als de huisartsen straks, over hun contract onderhandelen met zorgverzekeraars en lijden bovendien onder het schrappen van de eigen bijdrage. Kraamverzorgsters hebben te maken met de invoering van het indicatieprotocol, waarmee de verzekeraar bepaalt hoeveel uur kraamhulp het gezin na een bevalling nog krijgt.

De Rijke: „Wantrouwen en broodnijd overheersen in de kraamzorg. Na de bezuinigingen in onze sector is het sterftecijfer van zuigelingen gestegen en worden vrouwen na de bevalling eerder ziek.” Dan, woedend: „Minister, ik ben geen softe, natte doek, die gebruikt kan worden om het ene na het andere wanbeleid op te dweilen.” De menigte applaudisseert.

Fantastisch hoe dit samenvalt, zegt Claudia Vos, huisarts-in-opleiding uit Amsterdam. Ze doelt op het feit dat de manifestatie, die al veel langer gepland stond, tevens de start markeert van de driedaagse huisartsenstaking die vandaag begint. Intussen schalt over het Plein een protestlied, waarin ook de minister-president het moet ontgelden: „Jan Peter, dat kan beter. De chronisch zieken schuif jij aan de kant. Nog even en we wonen in een ander Nederland.”

Voorzitter Bas Vos van de Landelijke Huisartsen Vereniging benut zijn spreektijd om de nieuwste eisen van de artsen op tafel te leggen. „Onze controverse met de minister kan alleen worden beëindigd door bemiddeling van Balkenende of van de hele VVD. Wij gaan niet praten met maar één persoon uit die partij.”

Huisarts Paul Zandvliet uit Apeldoorn zoekt op zijn NS-routeplanner welke trein hem kan terugbrengen naar zijn woonplaats. Of hij haast heeft, zo kort voor de staking begint? Zandvliet: „Ja, voor morgen is de waarneming geregeld. Maar we moeten nog uitzoeken wie er daarna stand-by wil zijn. Tot dusver is de staking vrij gunstig ontvangen. Maar zodra zich een calamiteit voordoet, haalt dat natuurlijk direct het nieuws.”