Dat meldde het OM vrijdagmorgen op zijn website.

De omkoping, valsheid in geschrifte en het witwassen gebeurde volgens het OM rondom de verkoop van schepen in het buitenland. Voormalige en huidige directieleden worden vervolgd voor het feitelijk leidinggeven aan deze strafbare gedragingen. Volgens de Volkskrant gaat het om de huidige bestuursvoorzitter Arnout Damen, zijn vader Kommer Damen en René B., bestuursvoorzitter tussen 2006 en 2019.

Daarnaast heeft het OM besloten om Damen Shipyards Gorinchem te dagvaarden voor het overtreden van de Sanctiewet. Die verdenking ziet op het overtreden van sanctiemaatregelen ingesteld naar aanleiding van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.

Het gaat om twee strafrechtelijke onderzoeken die los van elkaar staan. Het onderzoek naar de omkoping is uitgevoerd door de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst, richt zich op een periode van 2006 tot januari 2017 en ziet op de betaling van hoge commissies aan agenten. Die agenten werden ingeschakeld voor de verkoop van schepen aan diverse landen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika.

Het betalen van commissies creëert volgens het OM een substantieel risico op het doorbetalen van smeergeld aan ambtenaren van de landen waarmee zaken werd gedaan. Gedurende een reeks van jaren is vermoedelijk een grote hoeveelheid valse documenten opgemaakt om zo de hoge commissiebetalingen aan agenten te verhullen en controle daarop te frustreren, onder andere bij de aanvragen voor exportkredietverzekeringen.

De rechtszaak zal vermoedelijk in de tweede helft van dit jaar kunnen starten met een regiezitting. Het OM is met de rechtbank en de verdediging in overleg voor een datum.

Het onderzoek naar overtreding van de Sanctiewet is uitgevoerd door de douane en ziet op goederen en technologie die zouden kunnen bijdragen aan de militaire en technologische versterking van Rusland of aan de ontwikkeling van de defensie- en veiligheidssector. Dit onderzoek richt zich op een periode van enkele maanden in de tweede helft van 2022.

De consequenties van de vervolging voor de scheepsbouwer kunnen dramatisch zijn. Als een bedrijf wordt veroordeeld, mag het volgens Europese aanbestedingsregels vier jaar lang niet meer meedingen naar overheidsorders.

Damen is de grootste bouwer van marineschepen in Nederland en dus de belangrijkste toeleverancier van de Nederlandse marine.

Damen reageerde in een schriftelijke verklaring dat het Openbaar Ministerie “geen haalbare zaak heeft.” Vermoedens van corruptie zijn volgens de scheepsbouwer al afgezwakt: “Na acht jaar onderzoek heeft het OM een dossier samengesteld dat in hoofdzaak gaat over vermoedens van valsheid in geschrifte, niet langer in hoofdzaak over corruptie. Dit onderzoek zag toe op de periode 2006 en 2016, een periode waarin Damen wereldwijd vijftienhonderd complexe scheepsbouwprojecten uitvoerde.”

Het gaat volgens Damen bovendien deels om gevallen die al eerder zijn beoordeeld. “Een van deze gevallen, daterend uit 2014, leidde eerder tot schikking met de Wereldbank. Sindsdien heeft Damen Shipyards een robuuste compliance organisatie en is de bedrijfsvoering verbeterd.” Compliance is een vakterm voor de naleving van alle wet- en regelgeving in een organisatie.

De scheepsbouwer zegt dat stakeholders bevestigen dat het compliance programma werkt. “Damen is inmiddels ISO gecertificeerd; het voldoet aan de hoogste standaard voor anti-corruptiemaatregelen. Ook de externe accountant heeft jaar op jaar onderkend dat Damen haar compliance goed op orde heeft.”

Damen is teleurgesteld in de lange duur van het onderzoek en voorziet een lange rechtsstrijd. De scheepsbouwer heeft vol vertrouwen in de rechtszaak en zegt daarin eindelijk de kans te krijgen uit te leggen dat de vermoedens van het OM niet kloppen. Damen betreurt dat via ‘bronnen bij het OM’ namen van directieleden in de media worden genoemd. Damen Shipyards staat onvoorwaardelijk achter deze personen.

Het bedrijf betreurt het dat het OM zaken uit het verleden (2006-2016) in verband brengt met een recente zaak rond de sanctiewetgeving (2022). “Door deze zaken samen te presenteren, lijkt het OM te suggereren dat Damen Shipyards structureel de grenzen van de wet opzoekt. Dit doet geen recht aan het werk van de 12.000 medewerkers, die zich wereldwijd inzetten voor het ontwerpen, bouwen en onderhouden van innovatieve civiele en militaire schepen.”

Wat betreft het vermoeden van het overtreden van de sanctiewet, meldt Damen dat “altijd is gehandeld in overeenstemming met de geldende sanctiepakketten en dat volledige transparantie is betracht over haar activiteiten.”

Damen is dan ook verbaasd dat één zaak uit juni 2022 nu aan de rechtbank wordt voorgelegd. “Het betreft hier een zaak rond de levering van een zeer beperkte hoeveelheid civiele kranen aan Rusland. Deze levering heeft plaatsgevonden binnen de toen geldende sanctiewetgeving.”