„Kabinet verlegt focus stikstof naar halvering uitstoot in 2035”
De stikstofuitstoot van verkeer, industrie en landbouw moet in 2035 gehalveerd zijn ten opzichte van 2019. Volgens ingewijden meldt de ministeriële commissie stikstof dat vrijdag in een Kamerbrief.
Bronnen bevestigden woensdagavond berichtgeving hierover door De Telegraaf en het AD.
De huidige wet is gericht op het terugdringen van de stikstofneerslag (depositie) in plaats van op de stikstofuitstoot. In de wet staat dat in 2030 in de helft van de beschermde kwetsbare natuur niet meer stikstof mag neerslaan dan de planten daar kunnen verdragen. Deze bovengrens, die verschilt van habitat tot habitat (leefgebied voor specifieke planten en dieren), heet de kritische depositiewaarde (KDW).
De rechter oordeelde eerder dit jaar in een door milieuorganisatie Greenpeace aangespannen zaak dat het kabinet dat doel moet halen. Anders dreigt een dwangsom van 10 miljoen euro. Het ministerie heeft intussen wel hoger beroep aangetekend, maar dat heeft geen schorsende werking.
Naar aanleiding van die uitspraak en een uitspraak van de Raad van State uit december over het zogeheten intern salderen, is de ministeriële commissie stikstof ingesteld. Landbouwminister Femke Wiersma hamert erop dat niet alleen boeren aan de verlaging van de stikstofuitstoot moeten werken.
Maximumsnelheid
Bronnen meldden woensdag aan Hart van Nederland dat de commissie ook zou overwegen om op wegen rond gevoelige natuurgebieden een lagere maximumsnelheid in te voeren in combinatie met permanente trajectcontroles.
Het kabinet heeft al langer de wens om te sturen op emissies van stikstof en niet op de neerslag ervan. Dit is ook opgenomen in het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. Op neerslag hebben bedrijven geen invloed, dus wil het kabinet hen daarop niet afrekenen.
Ook bestaat de wens om de KDW als norm voor de staat van de natuur uit de wet te halen en te vervangen.
De coalitie wil af van de eenzijdige gerichtheid op stikstof. Andere factoren, zoals de waterhuishouding (te droog of te nat) of recreatie, kunnen kwetsbare flora en fauna ook bedreigen. Een goed alternatief is nog niet gevonden, want dat moet wel voldoen aan de Europese eisen aan de kwaliteit van de natuur.
Maatschappelijke weerstand
De richting die het kabinet kiest, sluit aan bij de visie van Wageningse wetenschappers. In reactie op de Greenpeace-uitspraak zei onder meer stikstofprofessor Wim de Vries in het Reformatorisch Dagblad dat Nederland alleen uit het stikstofmoeras komt als de KDW uit de wet gaat en vervangen wordt door emissiebeleid. Vasthouden aan de doelen uit de huidige wet leidt volgens de wetenschappers tot „grootschalige bedrijfsbeëindiging” in de veehouderij. Dat kost de overheid niet alleen veel geld, maar zal ook leiden tot maatschappelijke weerstand, vrezen zij.
Eerder lekte al uit dat het kabinet bedrijven rondom stikstofgevoelige natuur wil laten verduurzamen, verplaatsen of stoppen. Het zou gaan om 1800 bedrijven, gevestigd binnen 250 meter rond die natuurgebieden.
Ook wil het kabinet het verstrekken van natuurvergunningen vergemakkelijken door verhoging van de zogeheten rekenkundige ondergrens in rekentool Aerius. Dat zou veel woningbouwprojecten en de zogeheten PAS-melders (ondernemers die buiten hun schuld al sinds 2019 zonder natuurvergunning zitten) uit de brand helpen.
RTL Nieuws meldde donderdag dat de landsadvocaat, de belangrijkste juridische adviseur van het kabinet, zeer kritisch is over de kabinetsplannen. Zonder extra maatregelen komt de verlening van natuurvergunningen niet op gang. Ook is 2035 te laat om de stikstofdoelen te halen.
Advies landsadvocaat
Volgens een advies dat door RTL Nieuws is ingezien, zullen de maatregelen van het kabinet in de tussenliggende jaren ook al een aanzienlijk effect moeten hebben. Om rechters te overtuigen moet daarbij gegarandeerd zijn dat de maatregelen daadwerkelijk worden nageleefd.
Ook moet de natuur er aantoonbaar op vooruit gaan. In gebieden die er slecht voor staan, zullen specifieke maatregelen nodig zijn om de stikstofuitstoot te verminderen en de natuur te herstellen. Die moeten worden doorgerekend en goed geborgd zijn, om juridisch houdbare vergunningen te kunnen verstrekken.
