De Tweede Kamer stemde dinsdag over een reeks wijzigingsvoorstellen op de Wet transparantie en tegengaan ondermijning door maatschappelijke organisaties (Wtmo). Die wet moet regelen dat burgemeesters en het openbaar ministerie de mogelijkheid krijgen om donaties aan maatschappelijke organisaties te controleren. Aanvankelijk voorzag het wetsvoorstel, dat vooral was bedoeld ongewenste buitenlandse beïnvloeding tegen te gaan, in een generieke registratieplicht. Kritiek van de Raad van State leidde er echter toe dat die registratieplicht in 2020 werd ingewisseld voor een inzageverplichting.

Hoogrisicolanden

Voor die inzageverplichting gaat nu een drempelwaarde gelden van 15.000 euro. Een overgrote meerderheid in de Kamer steunde het wijzigingsvoorstel van SGP’er Diederik van Dijk waarmee deze drempelwaarde in de wet wordt opgenomen. De Kamer stemde daarnaast ook voor een voorstel van Mirjam Bikker (ChristenUnie) en Bente Becker (VVD) dat regelt dat de drempelwaarde van 15.000 euro voor hoogrisicolanden (Noord-Korea, Iran, Afghanistan, etc.) naar nul kan worden teruggeschroefd.

Met de drempelwaarde komt de Kamer tegemoet aan zorgen van onder meer kerken en vrijwilligersorganisaties die zich al vanaf dat het wetsvoorstel in 2020 werd ingediend grote zorgen maken over de mogelijke extra administratielast. Want hoewel de meeste organisaties waarschijnlijk nooit te maken zullen krijgen met een informatieverzoek van het OM of de burgemeester, moeten ze alle donaties wel bijhouden. „Met deze wijziging verbeteren we de wet en voldoen we aan het doel: een slim verbod op ongewenste buitenlandse beïnvloeding”, reageert Van Dijk desgevraagd. „Hierdoor wordt onnodige regeldruk voorkomen.”

Collectebus

Minister David van Weel trad kritische partijen, waaronder SGP, CU en SP, eerder deze maand al tegemoet door in het wetsvoorstel expliciet vast te leggen dat organisaties alleen inzicht hoeven te geven in donaties die zij in het kader van „reeds geldende verplichtingen” al bij moeten houden. „Dit betekent voor maatschappelijke organisaties bijvoorbeeld dat donaties in de vorm van contanten in de collectebus, voedsel voor de voedselbank en dergelijke niet specifiek hoeven te worden bijgehouden onder deze wet”, schreef de bewindspersoon.

Hoewel het gewijzigde wetsvoorstel op dit moment lijkt te kunnen rekenen op steun in beide Kamers hebben goededoelenorganisaties nog wel zorgen. De brancheorganisatie Goede Doelen Nederland vindt zowel de opname van een drempelwaarde als de wijziging van Van Weel „een stap in de goede richting”, maar zegt tegelijkertijd dat haar „fundamentele bezwaren” nog steeds overeind staan. Zo heeft Goede Doelen Nederland grote moeite met de inzagebevoegdheid die burgemeesters krijgen. Die bevoegdheid kan volgens de organisatie willekeurig worden  ingezet. „Wij blijven van mening dat dit wetsvoorstel opnieuw getoetst moet worden door de afdeling advisering van de Raad van State”, aldus een woordvoerder.

De Tweede Kamer stemt volgende week dinsdag over het wetsvoorstel.