De Koerden worden gauw ingekapseld
De enige vrienden van de Koerden zijn de bergen, zo luidt een oud Koerdisch gezegde. En inderdaad moeten ze het niet hebben van de omliggende volken. Toch zijn er wel Koerdische bondgenoten. Een van die bondgenoten is, steeds duidelijker, Israël. De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Gideon Sa’ar, zei in november nog dat de Koerden „natuurlijke bondgenoten” zijn voor Israël.
Dat klopt wel zo ongeveer, want Israël moet weinig hebben van de regimes die de dienst uitmaken in de landen waar de Koerden wonen. Een sterkere band met de Koerden helpt dus beide partijen en ondermijnt de regeringen van Turkije, Syrië, Irak en Iran.
Dat zien die regeringen natuurlijk ook wel. En dus komt de Koerdische kwestie opeens in een stroomversnelling terecht. Zowel Turkije als Syrië doet zijn uiterste best om de Israëliërs voor te zijn en het op een akkoordje te gooien met de Koerden in hun land. Vandaar dus dat er vorige week twee uitzonderlijke overeenkomsten werden gesloten.
De ene was tussen Turkije en de gewapende Koerdische Arbeiderspartij (PKK) in dat land. Na decennia van moord en doodslag is er opeens een bestand; PKK-leider Abdullah Öcalan heeft vanuit de gevangenis gezegd dat zijn partij zich moet ontwapenen.
Een Koerdische staat was nooit meer dan een verre stip op de horizon
Iets soortgelijks gebeurde in Syrië. Daar wist de nieuwe regering de Koerden in het noordoosten zover te krijgen om zich te voegen onder de vlag van het federale Syrië.
In beide gevallen betekent het dat de Koerden verder worden ingekapseld in het nationale systeem, mogelijk in ruil voor meer erkenning van de Koerdische taal en cultuur, maar zeker niet in ruil voor een eigen Koerdische staat.
Nu gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat zo’n Koerdische staat nooit meer was dan een verre stip op de horizon. Dat komt niet alleen door de weerstand van de al bestaande staten, maar ook omdat de Koerden het onderling verre van eens zijn over hoe zo’n staat eruit zou moeten zien.
Het dichtst bij een eigen staat kwamen de Koerden in Irak. Daar vormen ze sinds de val van de Iraakse dictator Saddam Hussein een semiautonome republiek, die over het algemeen veiliger is dan de rest van Irak. Maar ook daar heeft de regerende Koerdische partij, de KDP, laten weten dat ze een groot voorstander is van vrede tussen de Turkse president Recep Tayyip Erdogan en de PKK. Een goede relatie met Turkije levert economisch gezien namelijk veel op voor Iraaks Koerdistan.
En zo, in de schaduw van een steeds machtiger Israël dat de lakens uitdeelt in grote delen van de regio, worden de Koerden met grote vaart ingekapseld. Hoe blijvend dat is valt lastig te zeggen. Maar een tactische overwinning voor de Turkse en Syrische regering is het sowieso.
