Matthijs Piris (65) laat donderdagmorgen een blauwpaars vlekje op zijn vinger zien. Hij vertelt dat hij de verwonding opliep toen hij in het holst van de nacht op de deuren van buren bonsde. Om ze te waarschuwen voor de enorme brand in het centrum van Arnhem. Tal van historische panden gingen in rook op. Voor zover bekend zijn er geen slachtoffers.

Dit is niet goed. Die gedachte schiet rond 4 uur in de nacht door het hoofd van Piris, een man met Indonesische roots en in het dagelijks leven pastor bij een welzijnsorganisatie. „Ik rook brandlucht.” Hij toont donderdagmorgen een foto op zijn mobiele telefoon. Een oranje gloed licht op tegen de duistere hemel.

Pyjamabroek

Piris graait wat persoonlijke spullen bij elkaar. „Mijn pyjamabroek, kleren, een jas, mijn mobiel, mijn werkmobiel, sigaretten, mijn leesbril, mijn portemonnee en ID-kaart, een Ipad met daarop adressen van verzekeraars. Binnen twee minuten had ik die spullen. Ik dacht nog: Niet slecht.”

Vanuit zijn flatwoning niet ver van de enorme brand ziet hij in het holst van de nacht onwerkelijke taferelen. „Op zo’n dertig meter afstand zag ik tal van mensen in kamerjassen een steeg uitlopen. Een bizar gezicht. En ik hoorde boem, boem, boem! Dat geluid kwam van de politie. Die bonsde op deuren, om mensen te waarschuwen.”

Zelf alarmeert Piris zijn naaste buren. Zijn vinger raakt gewond door zijn klappen op de deuren. „Ik riep tegen een buurvrouw: „Eruit! Nu! Brand!””

De vrouw haast zich even later haar woning uit. Bij een ander buurmeisje krijgt Piris geen reactie. „Toen stuurde ik haar een bericht op haar telefoon. Ze antwoordde gelukkig binnen een paar minuten. Ze liet me weten dat ze in het vliegtuig richting Thailand zat. Ik ben God dankbaar dat ze veilig is.”

Piris belandt in een stadskantoor elders in Arnhem. Daar treft hij tal van andere gedupeerden. „Een van hen begon te huilen. Toen dacht ik: dat ga ik niet doen. Ik parkeerde mijn emoties.”

Verhalen van andere buurtbewoners maken indruk op de Arnhemmer. „Een buurvrouw was met haar katten gevlucht. Een man vertelde dat zijn dochter door de brand alles kwijt is. Alles kwijt. Toen dacht ik: ik kan nog naar huis straks!”

Aangenaam verrast is Piris door de saamhorigheid onder gedupeerden. „Mensen vroegen: Kan ik iets voor je doen? Hoe gaat het met je?  We wisselden nummers uit, vertelden elkaar verhalen.”

Overstuur

Ook Emily Welbers (26) kijkt terug op een angstige nacht. Naast haar aait haar vriend Wouter Weggelaar (41) Emily over haar schouders. „Ik raakte een beetje overstuur”, blikt Emily Welbers terug. „Een beetje heel veel.” Ze hoort in het holst van de nacht iemand bellen aan de centrale deur van het pand waar ze woont. „Maar ik negeerde die bel en dacht: het zal wel weer een dronken persoon zijn.”

Als even later gebonsd wordt op de deur van haar eigen woonruimte schrikt ze zich een hoedje. „„Dit is politie!” werd er keihard geroepen. Ik werd het huis uit gezet.”

Even later staat ze buiten. „Zo’n beetje in mijn pyjama. In paniek stond ik op straat. Ik hoorde helikopters en sirenes. Ik ben sowieso een angstig persoon. Brand is een van mijn grootste angsten. Ik ben heel bang om door brand mijn spullen kwijt te raken. Ik heb me ook niet omgedraaid om naar het vuur te kijken, want ik wist dat ik dan nog veel banger zou worden.”

Ook Welbers, die grafisch design studeert aan kunstacademie ArtEZ, prijst de hulpvaardigheid van anderen. „Iedereen was heel lief. Mensen kwamen op me af om me gerust te stellen.”

Paniek

Emily’s moeder, Christa Gertsen, kwam donderdagmorgen vanuit Dieren naar Arnhem gereden. Een autoritje van ongeveer een halfuur. „Mijn dochter was helemaal in paniek. Ik weet hoe ze is, dus ik dacht: daar moet ik heen. Ik bleef via de telefoon contact houden, om bijvoorbeeld te zeggen hoe laat ik in Arnhem zou zijn. Eenmaal bij mijn dochter heb ik haar een knuffel gegeven.”

Emily’s vriend reed vanuit Zoetermeer naar Arnhem toe. „Nee, ik heb niet heel hard gereden. We moeten niet meer ongelukken hebben. Ik ben zelf redelijk nuchter en kon redelijk objectief naar de zaken kijken. Ik weet dat mijn vriendin angstig is aangelegd, maar ik wist ook dat de politie vaak voor de zekerheid een heel groot gebied ontruimt.”

Heel blij

Ook Sharon Rutgers (24), verpleegkundige, kijkt terug op een tumultueuze nacht. Ze woont op steenworp afstand van de panden die in brand vlogen. „Rond vier uur in de nacht werden we wakker gemaakt door een meisje dat boven ons woont. Ze rook een brandlucht.”

Met gezwinde spoed haast Rutgers zich naar buiten. „Ik schoot mijn pyjama aan, deed mijn sloffen aan en stond op straat.” Ze wijst op haar grijze joggingpak. ,,Een collega bracht me kleren. Daar ben ik heel blij mee.”

Ze is onder de indruk van de vuurzee in de nachtelijke uren. „Ik keek om een hoekje en zag overal de vlammen uitslaan. Het was echt heel erg. Veel zwarte rook. Het was vreemd en onwerkelijk. Hoe verder ik van de brand afliep, hoe meer ik besefte hoe groot die brand was.”

Omdat ze zo’n beetje alles in haar huis achterliet, kon ze niet naar haar werk. „Mijn autosleutels liggen nog thuis. Ik vind het ook onwerkelijk dat ik niet terug kan naar huis”, zegt ze rond een uur of 11 donderdagmorgen. De jonge vrouw is blij dat ze er heelhuids is afgekomen. Net als haar vriend. „We mogen in onze handjes klappen.”