Vanuit je luie stoel de natuur meebeleven. Het is tegenwoordig mogelijk, 24 uur per dag, zeven dagen per week. Zo lanceerde Vogelbescherming in 2007 het project Beleef de Lente. Via camera’s in nestkastjes of boven nesten is in het broedseizoen van uur tot uur te volgen hoe het gaat met een paar zeearenden, kerkuilen, slechtvalken, ooievaars en tal van andere vogelsoorten.

En daar maken Nederlanders massaal gebruik van: in 2024 keken er in totaal ruim 1,5 miljoen mensen naar de camera’s. Dit weekend zette Vogelbescherming de eerste camera’s weer aan. Deskundigen delen hun kennis en geven duiding bij het gedrag van de dieren, er verschijnen clipjes met hoogtepunten en in chats kunnen kijkers met elkaar in gesprek.

Eitjes

Nog populairder dan de filmpjes van vogels is de visdeurbel. Via een camera in de Oudegracht in Utrecht kunnen mensen zien wat er onder water gebeurt. Dit project heeft nog een extra element: kijkers kunnen de vissen een handje op weg helpen tijdens het migratieseizoen. Dan zoeken de beesten stroomopwaarts naar een plek om eitjes te leggen. Daarbij stuiten ze in Utrecht op de Weerdsluis, die normaliter zo vroeg in het jaar nog gesloten is. Zien de kijkers van de visdeurbel een vis, dan kunnen ze op een knop drukken en opent een medewerker de sluis. Zo hoeft de vis geen weken te wachten voor hij door kan zwemmen, wat zijn overlevingskansen vergroot.

De visdeurbel trekt inmiddels kijkers van over de hele wereld, vertelt stadsecoloog Anne Nijs, die betrokken is bij het project. Vorig jaar spiedden zo’n 3,4 miljoen mensen naar baarzen en snoeken.

De onderwaterwereld is onzichtbaar voor mensen en heeft daarom iets mysterieus, verklaart Nijs de populariteit van de livestream. Binnen een dag had ze al meer dan honderd fanmails in haar digitale postvak. „Mensen vinden de beelden rustgevend. We hoorden zelfs dat medewerkers in een alarmcentrale in Canada de visdeurbel volgen. En omdat het live is, is er altijd de kans dat er ineens een bijzondere soort opduikt. Ook vinden mensen het fijn dat ze iets kunnen doen voor de vissen, gewoon vanuit huis.”

Schandalig

Mensen hechten zich aan de vogels, merkt Louis van Oort, projectleider van Beleef de Lente. „In een vrij kort tijdsbestek zie je een compleet gezin ontstaan en weer uiteenvallen als het broedseizoen voorbij is. Kijkers willen weten hoe het met hen gaat.”

De beelden kunnen iemand ook te veel naar binnen zuigen, ziet Van Oort. „Soms lukt het een vogel niet om genoeg voedsel te vinden voor de jongen. Dan leggen mensen soms veel druk op ons om in te grijpen. Schandalig, roepen ze dan, jullie zijn de Vogelbescherming, bescherm die beesten dan. Maar wij laten de natuur zien. Die heeft nu eenmaal haar rauwe kantjes. In de clipjes met hoogtepunten zetten we soms trouwens wel een disclaimer. Het is naar om te zien dat een ooievaar haar eigen jong opeet, of een slechtvalk een nog half levende duif verorbert.”

Het populairst is de stream van de zeearend, vertelt Van Oort. „Deze machtige roofvogel spreekt tot de verbeelding. Vrijdag heeft hij een eerste ei gelegd. Onze experts vertellen dan in hun weblog dat de zeearend meestal twee eieren legt. Begin van deze week zal het dus waarschijnlijk nog een keer raak zijn.”